BBC Tiếng Việt

• 30 tháng 10 2015
• From the section Magazin

Vai trò của Liên Xô đánh bại phát xít Đức thời Đại chiến Thế giới II được nhìn nhận như khoảng khắc quang vinh nhất của đất nước.

Thế nhưng bên cạnh đó còn một câu chuyện nữa là chuyện về các vụ binh sỹ Hồng quân Liên Xô hãm hiếp hàng loạt phụ nữ Đức trong những ngày cuộc chiến gần tàn.

Một số độc giả có lẽ sẽ cảm thấy khó chịu về câu chuyện dưới đây.

Hoàng hôn buông xuống ở Công viên Treptower, ngoại vi Berlin. Tôi nhìn lên bức tượng tạc bóng lên bầu trời chiều tím.

Bức tượng cao 12 mét, mô tả một người lính Xô-Viết một tay cầm gươm, tay kia bế một bé gái người Đức và chân đạp lên hình chữ thập ngoặc bị đập vỡ.

Đây là nơi yên nghỉ của 5 ngàn trong số 80 ngàn binh lính Xô-Viết đã ngã xuống ở chiến trường Berlin trong thời gian từ 16/4 đến 2/5/1945.

Những phần cột của tượng đài cho thấy mức độ mất mát. Đứng từ những bậc thang trên cùng bạn có thể nhìn xuống đế tượng, nơi được thắp sáng như một đền.

Một tấm bia ghi dòng chữ những người lính Xô-Viết đã cứu nền văn minh Âu châu khỏi chủ nghĩa phát xít.

Nhưng một số người thì gọi đài tưởng niệm này là Ngôi mộ của Những kẻ hiếp dâm vô danh.

Binh lính của Stalin đã xâm hại số lượng không rõ bao nhiêu phụ nữ khi tiến vào thủ đô của Đức, tuy điều này hiếm khi được nêu ra sau cuộc chiến, dù là ở Tây Đức hay Đông Đức, và cũng là một chủ đề cấm kỵ ở Nga thậm chí cho tới tận bây giờ.

Truyền thông Nga thường cho rằng các vụ hãm hiếp chỉ là một chuyện hoang đường do Phương Tây dựng lên, dẫu cho trong số các nguồn tin nói về chuyện này có cả một cuốn sổ nhật ký do một viên sỹ quan Liên Xô trẻ tuổi lưu giữ.

Nhật ký một người lính Hồng quân

Vladimir Gelfand, một trung úy người Do Thái từ miền trung Ukraine, đã viết cực kỳ thẳng thắn từ 1941 cho tới khi kết thúc cuộc chiến, bất chấp việc quân đội Liên Xô cấm viết nhật ký vì cho đó là vấn đề an ninh.

Bản viết tay tới nay vẫn chưa được xuất bản vẽ nên một bức tranh về sự xáo trộn trong các đạo quân, từ khẩu phần ăn thiếu thốn, dịch chấy rận, cho tới nạn trộm cắp, với cảnh binh lính trộm ủng của nhau.

Trong tháng Hai 1945, Gelfand đồn trú cạnh đập sông Oder, chuẩn bị cho cuộc tiến sau cùng tới Berlin. Ông mô tả các đồng chí của mình đã bao vây và chiếm thế áp đảo ra sao trước một đội quân các chiến binh là phụ nữ.

"Những phụ nữ Đức bị bắt tuyên bố họ báo thù cho chồng họ đã tử trận," ông viết. "Phải tiêu diệt họ không thương xót. Lính của tôi xin được đâm lưỡi lê vào bộ phận sinh dục của họ, nhưng tôi chỉ ra lệnh xử tử."

Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn.

Một trong những đoạn nhật ký của Gelfand được ghi ngày 25/4, khi trung uý Gelfand đã tới Berlin.

Gelfand đi xe đạp loanh quanh ở sông Spree trong lần đầu tiên ông thử đi xe đạp, và bắt gặp một nhóm các phụ nữ Đức đang mang theo va ly, đồ đạc.

Bằng thứ tiếng Đức câu được câu chăng, ông hỏi họ đi đâu, vì sao mà bỏ nhà bỏ cửa ra đi.

"Với nét mặt hoảng sợ, họ kể cho tôi nghe về những gì đã diễn ra trong đêm đầu tiên Hồng Quân tràn vào," ông viết.

"Họ thúc vào đây," một cô gái Đức xinh đẹp vén váy lên giải thích, "suốt đêm. Họ già rồi, một số người đầy mụn nhọt, tất cả đều leo lên người tôi và thúc vào - không dưới 20 người đàn ông," cô bật khóc nức nở.

"Họ hãm hiếp con gái tôi ngay trước mặt tôi," người mẹ cô gái nói thêm, "và họ sẽ trở lại, hãm hiếp nó lần nữa." Điều này khiến tất cả cũng hoảng sợ.

"Hãy ở lại," cô gái bỗng nhiên quăng mình vào tôi, "hãy ngủ với tôi! Ông có thể làm bất kỳ điều gì ông muốn, nhưng chỉ mình ông thôi!"

Vào lúc này, những người lính Đức đã bị kết tội tình dục cùng các tội ác khủng khiếp khác tại Liên bang Xô-Viết từ suốt gần bốn năm, và Gelfand nhận thức được mọi thứ trong quá trình tiến vào Berlin.

"Ông ấy đã đi qua nhiều ngôi làng, nơi phát xít Đức giết chết tất cả, kể cả trẻ nhỏ. Và ông ấy đã nhìn thấy bằng chứng các vụ hãm hiếp," con trai ông là Vitaly nói.

Bạo lực tràn lan

Các binh đoàn SS của Đức được coi là lực lượng đầy kỷ cương của dòng giống thượng đẳng Aryans, không bao giờ quan hệ tình dục với "untermenschen" - những giống người bị Phát xít Đức coi là hạ đẳng.

Thế nhưng lệnh cấm này bị phớt lờ, theo Oleg Budnitsky, một sử gia từ Cao đẳng Kinh tế Moscow. Các chỉ huy của Đức trên thực tế quá quan ngại về bệnh hoa liễu nên đã thành lập một chuỗi nhà thổ quân sự trên khắp các vùng lãnh thổ bị Đức chiếm đóng.

Khó để tìm được bằng chứng trực tiếp về việc lính Đức đã đối xử với các phụ nữ Nga ra sao - nhiều nạn nhân đã không sống sót - nhưng tại Bảo tàng Đức-Nga tại Berlin, giám đốc Jorg Morre cho tôi xem một bức ảnh được chụp tại Crimea lấy từ cuốn album thời chiến của một quân nhân Đức. Một xác chết phụ nữ nằm vắt ngang nền đất.

"Trông như người đó bị giết chết do hãm hiếp, hoặc sau khi bị hãm hiếp. Váy cô ấy bị kéo lên và tay để trước mặt," ông nói.

"Một bức tranh gây sốc. Chúng tôi đã có những lần trao đổi trong bảo tàng là liệu chúng tôi có nên đưa ra những tấm hình như thế không. Đây là cuộc chiến, là hành động bạo lực tình dục diễn ra ở đất Liên Xô có sự hiện diện của Đức. Chúng tôi đang trưng ra hình ảnh về cuộc chiến chứ không phải là nói về nó, để mọi người nhìn thấy chiến tranh."

Trong lúc Hồng Quân tiến vào nơi mà báo chí Xô-viết gọi là "hang ổ của quỷ dữ phát xít", các bích chương khuyến khích binh lính tỏ thái độ tức giận: "Chiến sỹ: anh đã ở trên đất Đức. Giờ báo thù đã điểm!"

Trên thực tế, chính ủy Quân đoàn 19, đơn vị tiến vào Đức theo đường Duyên hải Baltic, đã tuyên bố rằng một người lính Xô-Viết chân chính sẽ tràn ngập lòng căm thù tới mức sẽ cự tuyệt việc quan hệ tình dục với người Đức.

Một lần nữa, quân lính chứng minh những thứ lý thuyết này là hoàn toàn sai.

Khi tìm hiểu, nghiên cứu để viết cuốn sách "Berlin, Sự sụp đổ" đã xuất bản hồi 2002, sử gia Antony Beevor đã tìm được những tài liệu về tình trạng bạo lực tình dục trong hồ sơ lưu trữ quốc gia của Liên bang Nga. Chúng được mật vụ cộng sản NKVD gửi cho thượng cấp là Lavrentiy Beria hồi cuối năm 1944.

"Chúng đã được chuyển cho Stalin," Beevor nói. "Quý vị nhìn những điểm đánh dấu trên đó là có thể biết chúng đã được đọc hay chưa - các tài liệu này báo cáo về tình trạng hãm hiếp tràn lan tại Đông Phổ và cách mà nhiều phụ nữ Đức cố giết chết con mình, cố tự sát, để tránh cảnh bị hãm hiếp."

Nhật ký "Một phụ nữ ở Berlin"

Một cuốn nhật ký thời chiến khác, lần này là do hôn thê của một quân nhân Đức cất giữ, cho thấy một số phụ nữ đã phải thích nghi với hoàn cảnh khốn khổ để có thể tồn tại.

Bắt đầu từ ngày 20/4/1945, 10 ngày trước khi Hitler tự sát, tác giả ẩn danh của cuốn nhật ký này, cũng giống như Vladimir Gelfand, đã ghi lại một cách chân thực tới mức tàn nhẫn những gì xảy ra.

Tự mô tả mình là "một cô gái tóc vàng với khuôn mặt nhợt nhạt, luôn mặc đúng một chiếc áo khoác đó", tác giả phác họa những bức tranh về những người hàng xóm sống trong hâm trú bom bên dưới tòa nhà gồm các căn hộ tập thể mà cô sống, trong đó có cả "một người đàn ông mặc quần xám và đeo kính mà nếu quan sát kỹ thì hóa ra lại là một phụ nữ trẻ" và ba phụ nữ là chị em ruột đứng tuổi hơn "đều là thợ may, đứng túm tụm với nhau như một khúc dồi lợn lớn".

Trong khi chờ đợi Hồng Quân tới, họ nói đùa với nhau "thà người Nga ở trên người còn hơn là người Mỹ trên đầu" - bị hãm hiếp còn hơn là bị bom ném trúng tan xương nát thịt. Thế nhưng khi lính tới căn hầm và lôi những người đàn bà ra, họ đã cầu xin người viết cuốn nhật ký là hãy dùng vốn tiếng Nga của mình để khiếu nại lên viên chỉ huy người Nga.

Can đảm vượt qua sự hỗn loạn và những đống đổ nát trên đường phố, cô đã tìm được tới một viên sỹ quan cao cấp. Ông ta nhún vai. Bất chấp việc Stalin ban bố nghị định cấm có hành động bạo lực đối với dân thường, ông ta nói, "Nó vẫn diễn ra thôi."

Viên sỹ quan quay lại căn hầm cùng cô và quở trách những người lính, nhưng chẳng ai bận tâm.

"'Ông nói có ý gì? Người Đức đối xử với phụ nữ của chúng ta thế nào?', ông ta gào lên 'Chúng đưa em gái tôi đi và...' Người sỹ quan trấn an người lính và đưa họ ra ngoài."

Nhưng khi người viết nhật ký bước ra ngoài hành lang xem họ đã đi chưa, thì những người lính đã nằm chờ sẵn và tóm ngay lấy cô. Cô bị hãm hiếp dã man và gần như chết ngạt. Những người hàng xóm kinh hoàng, mà cô gọi là "những cư dân sống trong hang" đã đóng chặt cửa hầm.

"Cuối cùng cánh cửa sắt mở ra. Mọi người nhìn tôi chằm chằm," cô viết. "Tất vớ tôi tụt xuống sát giày, tôi vẫn còn đang nắm chặt phần sót lại của thắt lưng nẹp tất. Tôi gào lên 'Các người thật khốn kiếp! Chúng nó hãm hiếp tôi ở đây hai lần và các người bỏ mặc tôi nằm đây như một đống rác!"

Rốt cuộc người viết cuốn nhật ký nhận ra rằng cô cần tìm một "sói dữ" để giúp tránh được "lũ đàn ông thú dữ" và các vụ hãm hiếp tập thể.

Mối quan hệ giữa kẻ tấn công và nạn nhân dần trở nên bớt bạo lực, và chuyển sang có tính thỏa thuận, dàn xếp hơn. Cô đã ngủ với một sỹ quan cao cấp từ Leningrad và cùng nói chuyện văn học và ý nghĩa cuộc sống với nhau.

"Không thể nói là viên thiếu tá đó hãm hiếp tôi," cô viết. "Tôi làm vậy để đổi lấy thịt heo bacon, bơ, đường, nến, thịt hộp ư? Về khía cạnh nào đó thì tôi tin là tôi làm vậy thật. Thêm nữa, tôi thích viên thiếu tá đó và ông ấy càng ít ham muốn tôi với sự ham muốn của một người đàn ông thì tôi càng thấy thích ông ta như một con người hơn."

Nhiều người hàng xóm của cô cũng có những mối quan hệ tương tự với những người đang tới chinh phục Berlin đổ nát.

Khi cuốn nhật ký được xuất bản tại Đức hồi 1959 với tiêu đề "Một phụ nữ ở Berlin", những thừa nhận thẳng thắn về cách chọn tồn tại của cô đã bị công kích nặng nề là "bôi nhọ danh dự" phụ nữ Đức. Không ngạc nhiên gì khi tác giả đã không đồng ý cho tái xuất bản cuốn sách cho tới sau khi mình qua đời.

70 năm sau khi cuộc chiến kết thúc, nghiên cứu mới về tình trạng bạo lực tình dục do toàn bộ các lực lượng Đồng minh thực hiện, gồm cả lính Mỹ, Anh, Pháp và Liên-Xô, vẫn đang được tiến hành.

"Truyền thông Nga không đăng tin"

Năm 2008, bộ phim Anonyma được dựng dựa theo cuốn nhật ký "Một phụ nữ ở Berlin" với sự có mặt của diễn viên Đức nổi tiếng Nina Hoss. Bộ phim đã tạo tác động nhẹ nhàng ở Đức và nó khuyến khích nhiều phụ nữ đứng ra nói về những gì họ đã phải trải qua trong quá khứ.

Các vụ hãm hiếp đã ảnh hưởng tới rất nhiều phụ nữ trên toàn Berlin. Con số thường được nhắc đến là khoảng 100 ngàn phụ nữ tại Berline và hai triệu phụ nữ trên toàn Đức.

Tại Đức, việc nạo phá thai là bất hợp pháp theo Điều 218 Đạo luật Hình sự, nhưng Martin Luchterhand từ Cục Lưu trữ Quốc gia nói "đã có không gian mở ra cho những phụ nữ này, bởi đó là tình thế đặc biệt xảy ra sau các vụ hãm hiếp lan tràn hồi 1945".

Chúng ta có thể không bao giờ biết được quy mô thực sự của các vụ hãm hiếp này. Các phiên xử tòa án binh Xô-Viết và các nguồn khác hiện vẫn chưa được giải mật.

Quốc hội Nga gần đây mới thông qua luật theo đó quy định bất kỳ ai nói xấu hồ sơ của Nga trong Đại chiến Thế giới II sẽ bị phạt và đi tù tới năm năm.

Vera Dubina, một nhà sử học trẻ tuổi từ Đại học Nhân văn ở Moscow nói cô không biết gì về các vụ hãm hiếp cho tới khi được một học bổng và tới Berlin học. Sau đó cô đã viết một bài về chủ đề này nhưng không được đăng.

"Truyền thông Nga phản ứng rất gay gắt," cô nói.

"Mọi người chỉ muốn nghe về chiến thắng vinh quang của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại và nay thì ngày càng khó có thể nghiên cứu đầy đủ được về chủ đề này."

Lịch sử được viết lại cho phù hợp với cách tuyên truyền hiện tại. Đó là lý do khiến những lời kể nhân chứng trực tiếp quý giá tới đâu.

The rape of Berlin

So it's nearly dusk and I've come to Treptower Park in East Berlin to see the massive monument to the Soviet war dead. I can see a man and he's holding a child. I'm Lucy Ash looking up at a 12 metre statue which depicts a Soviet soldier grasping a sword in one hand, a small German girl in the other and stamping on a broken swastika.

This is the final resting place for 5,000 of the 80,000 Soviet troops who fell in the Battle of Berlin between the 16th of April and the 2nd of May 1945. But some call this memorial the tomb of the unknown rapist. It's lit up inside, it looks like a sort of quasi-religious painting.

You can see Mother Russia in a red cloak looking down mournfully and it says this was a war that saved the civilisation of Europe from the fascists. In this programme I'll be asking why so many women suffered at the hands of the heroic liberators, the Red Army. On the BBC World Service this is of Berlin.

This is a storey which includes some graphic and disturbing material. Many Russians find all mention of the rapes offensive and they're regularly dismissed as a western myth in the Russian media. You certainly can't talk about what happened in Germany in 1945 in isolation.

To understand the background I've had to go to Moscow and go back in time because first there was the Nazi invasion of Russia or in Hitler's words the war of annihilation. I'm on my way to a suburb in northeast Moscow to meet a war veteran. To be honest I'm feeling a bit apprehensive and that's because the Duma or the Russian parliament recently passed a law which says that anyone who denigrates the Red Army or Russia's record in what's known here as the Great Patriotic War could face fines and up to five years in prison.

92 year old Yuri Vasilievich Lyashenko, covered in medals, has welcomed me into his cramped flat at the top of a tower block with boiled eggs and brandy. His dad was a stage performer and little Yuri used to dance on stage with him in a red cloak and a wooden dagger. He wanted to be an engineer but before he could enrol at university he was called up to the army.

Yuri Vasilievich just made a toast saying that they fought a very long difficult war to bring peace to Europe and that he hopes there won't be a third world war. Toast to peace were a Soviet era cliche and often feel rehearsed but Lyashenko's words are heartfelt. Together we take a brandy-fuelled journey back more than seven decades to the Ribbentrop-Molotov pact which made Hitler and Stalin into allies until one summer day in 1941 the Führer launched Operation Barbarossa, his shock invasion of the Soviet Union.

Do you remember what you were doing on the 22nd of June when the Germans invaded? Of course I do. I can picture it very clearly. Our commanders had gone off on a break, leaving us alone in our tents.

At 4am we heard the sounds of crackling and clicking then suddenly our tents were shaking. Bullets were piercing the canvas. One of his gang of four school friends found himself fighting in Byelorussia.

He later wrote to Lyashenko. He said when the Germans went through a place they destroyed it completely. Nothing was left, just chimney stumps where houses used to be.

And it was the same storey in Ukraine. Wherever the Germans went, people and villages were wiped off the map. Lyashenko survived the first month of Barbarossa.

Then he was wounded near the Ukrainian city of Vinnytsia and nearly had his leg amputated. After two years in a string of military hospitals he was back in action, fighting all the way to Berlin, where we'll catch up with him later. Three months on from the invasion of the Soviet Union, Hitler was lording it as the greatest battle in the history of the world, against an enemy not of human beings but of animals.

The Wehrmacht was supposedly a well-ordered force of Aryans who would never contemplate sex with intermension. But what really happened? One man who's researched this is Oleg Budnitsky, an eminent historian at the Higher School of Economics in Moscow, an archive rat as he calls himself. He's put his head above the parapet by writing about sexual violence on both German and Russian territory.

You know, formally it was prohibited for Germans to have sexual relations with local women. There were two reasons, one ideological, but the most important reason was the German generals, they were afraid of venereal diseases. Sexually transmitted diseases.

And theoretically it was prohibited. Practically, German soldiers did not pay any attention to this prohibition. They established a system of military brothels.

Brothels? Brothels, yeah. And some of local women were forced to serve in these brothels because they had no other means to survive. There were rapes also.

Sometimes such cases were treated by German military courts. According to one German judge, Slav women don't understand the concept of honour, so it's not a big deal to rape. The major reason of punishment was violation of military discipline.

Right, so the violation of discipline was much worse than the violation of the actual woman? Yes, exactly. This photo was taken by a German soldier, by a Wehrmacht soldier. And you can see his shadow in the picture, he looks like a cornfield.

It's hard to find direct evidence of how the German soldiers treated Russian women. Many victims never survived. Yet Jörg Mori, director of the German-Russian Museum in Berlin, has a picture he wants to show me.

It's a photo taken in Crimea from a German soldier's personal wartime album, showing a woman's corpse sprawled on the ground. It looks like that she was killed by raping or after the rape. Her skirt is pulled up and the hands are in front of the face.

And her stockings are pulled down. Yeah, it's a shocking photo. It's not talking about war, but showing it.

Sexual violence by German troops is not a talking matter in Russia, but it has occasionally surfaced. Babi Sarstva, or Kingdom of Women, a Soviet film from the late 60s, shows a 15-year-old village girl helping a German soldier learn Russian. All smiles in her cotton frock.

She's correcting his accent when he tries to rape her. An extraordinary state commission was set up by the Supreme Soviet in 1942 to investigate crimes perpetrated by the Nazi invaders. It contains some horrific accounts of rape and torture.

Yet afterwards, few talked about what happened, says Oleg Budnitsky. About 70 million Russian people lived on the occupied territories under German rule. 75% of them were women.

Perhaps for Russian men to admit that they left women under the power of German soldiers, it was also a kind of shame. Do you have evidence that soldiers, actually when they came into German territory through East Prussia, that revenge was a very important factor in the way they treated the women? Yes, of course, and I read such, as an example, a letter one Soviet soldier sent to his sister to Moscow, you know, when the Red Army came to Belorussia. When he saw with his own eyes burned villages, burned people, and he wrote, I think that we should kill Germans like rabid dogs.

The war is not a school of humanism. It's a school of cruelty. Captured orders instructed the German troops, when commandeering houses, to drive the population out to perish in the cold.

This Soviet propaganda film with an English voiceover from 1942 shows women in headscarves wringing their hands over piles of body parts in the snow. A certain amount of cruelty in carrying this order into effect is unavoidable, or the infraction. By 1944, the tide of the war was turning.

Soviet troops were liberating their own territory and then advancing westward into Germany. The Russian bear was crushing the Nazi eagle, inch by inch, mile by mile. Back in the flat in Moscow, I asked veteran Lyashenko whether he or his comrades in the Red Army thirsted for revenge.

He doesn't give me a direct answer, but says for him, there's no moral equivalence. Hitler instructed his army to kill off our entire population so there would be no Russia. But our political management worked with the civilians and army.

Rape and other crimes were dealt with in military units by the authorities. Technically speaking, the Red Army operated under stern rules, supposed to protect civilians. Human rights lawyer Maryana Muravyova at Oxford Brookes University is an expert in the history of Russian army regulations.

Armies rape not only enemy women, but their own as well. And that's why you usually have very strict military law and military discipline regulations prohibiting, first of all, any sort of male treatment of the civilian population, first of all, your own. During wartime, that would be a special law in place.

That's exactly what happened in 1941, which was the introduction of the emergency situation due to the war. All these offences started to be liable for prosecution in the military courts and military tribunals, they would be called. That is a death penalty in the war conditions.

The political department of the 19th Army also declared, when we breed a true feeling of hatred in a soldier, he won't try and have sex with a German woman because he'll be repulsed. But despite declarations, decrees and deterrence, we know that the Soviet troops took their revenge on women. What we don't know is the number of those assaults.

Soviet military tribunals during wartime remain classified. And we're talking about a period which is sacred in Russia's collective memory, according to World War II historian Anthony Beaver. The Russians, the Soviet citizens, had suffered so much since 1917, the Civil War, the famines, the Stalinist repression, the terror.

And 1945, the victory over the fascist beast was the one thing which every Russian, every Soviet citizen could really feel proud about. Many state archives are now closed, but there are other ways to recapture the past, says Oleg Budnitsky. There are a lot of unpublished diaries and memos written even in the Soviet period without any hope of publication.

Literally in every diary of a Soviet soldier who was in Germany at that period of time, it is possible to find a pretty frank description of atrocities or something like that. Remarkably, I've had access to the typescript of a wartime diary kept by Lieutenant Vladimir Gelfand, a Jewish teenager from Ukraine. He was a staunch Stalinist and member of the communist youth movement, the Komsomol.

Despite the ban on diaries as a security risk, he told it like it was throughout the war. I rang his son Vitaly, now living in Berlin, who found the diary when he was clearing out his father's papers after he died. Dad wrote the diary for himself.

He was young and fearless, only 18 at the beginning, not much more than a kid. With war going on every day, you don't think what you're writing could be dangerous for you. He wrote because he couldn't do otherwise.

He just had to get it all down. Vitaly reads to us from the manuscript an unvarnished picture of disarray in the regular battalions. 20th July 1942, Belinsky village.

The troops are clapped out. Many have changed into civilian clothes. Most have thrown down their weapons.

Some commanders have torn off their insignia. Such shame. Such unexpected and sad discrepancy with newspaper reports.

Gelfand describes the miserable rations allotted to frontline troops being ravaged by lice and men stealing their comrades' possessions, even their boots. As the Red Army advanced into what the Soviet press called the lair of the fascist beast, posters drummed home the message, soldier, you are now on German soil. The hour of revenge has struck.

The Red Army moved west with Strafbattalions at the front, made up of prisoners and other undesirables who could be sacrificed to minefields. Hundreds of thousands of German civilians fled before them, abandoning houses full of provisions that astonished, delighted, but also angered the Soviet troops. For the first time in their lives, eight million Soviet people came abroad.

The Soviet Union was a closed country. And what they knew about foreign countries is that there was unemployment, starvation, exploitation, and so on and so forth. And when they came to Europe, they saw something very different than Stalin's Russia.

And especially Germany, they were really furious, because they could not understand why, being so rich, Germans came to Russia. But anger at the Germans wasn't the only motivation for sexual violence. Anyone left behind was ripe for plunder.

The historian Anthony Beaver reads from a high-level Soviet report about the treatment of women who'd been freed from Nazi prison camps. And remember, this is talking about the treatment of Soviet women by Soviet troops. In the town of Bunzlau, there are over 100 women and girls in the headquarters, but there is no security there.

And because of this, there are many offences, and even rape of women who live in this dormitory by different soldiers, who enter the dormitory at night and terrorise the women. Maria Shapova said, I waited for the Red Army for days and nights. I waited for my liberation, and now our soldiers treat us worse than the Germans did.

I am not happy to be alive. On the night of the 14th and 15th of February, in one of the villages where the cattle are herded, a straff company under the command, or if it was a straff company, I'm afraid they were bound to be. They were like the punishment battalions? Yes.

They were sort of totally criminalised as a result of the brutality. I mean, they were forced to walk over the mines in front of the other troops. They were told that they had to pay their debt to that, pay their debt to the motherland through their own blood.

Beaver unearthed some more disturbing documents in the State Archive of the Russian Federation. They date from late 1944, and they were sent by the NKVD, the secret police, to their boss in Moscow. Now their reports to Beria, and these were passed on to Stalin, and you can actually see from the ticks whether they've been read or not, reported the mass rapes in East Prussia, and the way that German women would try to kill their children and kill themselves.

And the Nazis quickly exploited a chance to portray the enemy as bestial. The government's propaganda, of course, started with Namersdorf in the October of 1944, when there was that first incursion into Reich territory in East Prussia. There were storeys of women crucified to barn doors after being raped and so forth.

Of course, Goebbels seized at the opportunity and brought in camera crews and still photographers and all the rest of it. In this episode of the Nazi Newsreel, Deutscher Wochenschau, members of the Volkssturm, the German Home Guard, look at mutilated corpses of women and children lying on the ground. And curiously, the first reaction in Germany was not to take it too seriously, because they felt this was probably, you know, this was the propaganda ministry.

The reality only really started to hit when the refugees from East Prussia started to arrive in mid to late January and early February 1945, with their storeys of what had been happening in East Prussia, Pomerania, and of course Silesia. And that is when I think that the women of Berlin started to realise what they were about to face. Standing in front of the rather tinny diorama of the Battle of Berlin, in Moscow's huge Second World War museum, I tried to imagine how Yuri Lyashenko felt after four years of combat.

Did you see them putting the flag on the Reichstag? No, when the flag was being put on the Reichstag, we were still fighting on all different floors and rooftops. And how did you feel when you saw that red flag? Oh, we were all shouting, it's ours, it's ours, it's ours. There was such a feeling of, how can I put it, glee, pure glee.

Everything flew into the air. Soldiers shot into the sky from pistols, from machine guns, from rifles. Some were even shooting from cannons.

But they had to be careful because people could get hurt. Berlin was the final point. When British Prime Minister Winston Churchill announced victory in Europe on 8 May, he underlined the nation's gratitude to the Red Army.

Today perhaps we shall think mostly of ourselves. Tomorrow we shall pay a particular tribute to our heroic Russian comrades whose prowess in the field has been one of the grand contributions to the general victory. While the Allied leaders were clinking glasses of champagne, brandy or vodka, on the streets of Berlin it was anarchy.

Anthony Beaver says many battle-weary soldiers sought oblivion in drink, and he quotes from the Soviet Union's best-known war correspondent, Vasily Grossman. This desperation for alcohol even led them to drinking the formaldehyde, the stuff they found in laboratories. Even on the day of victory, Vasily Grossman describes how all these guys found these cans of chemicals in the Tiergarten in Berlin and started drinking it.

And they all went blind, mad and were killed as a result. The other aspect, of course, and one of the most horrific aspects, were the result of the alcohol. They often were not able to perform sexually and quite often they would therefore take or mistake their revenge on the women using a bottle instead or something horrific.

Some Red Army soldiers behaved very differently. Veteran Yuri Lyashenko remembers doling out bread, not revenge. We couldn't feed everyone, of course, but we shared what we had with children.

I remember the little children who were terrified. I remember the look in their eyes. It was awful.

I felt sorry for them. You've doubtless heard that many women were raped at the time by Soviet soldiers. I'm not sure.

Well, we didn't have anything like that in our division. But, of course, such things did happen. It all depended on the character of the people.

People were different everywhere. One man would help and another would abuse. Man's intentions aren't clearly written on his face, so you wouldn't know.

Red Army veteran Yuri Lyashenko. In a few minutes, we'll hear from the women's point of view in the city, where the worst of mankind was on display. So, in one of the art galleries on Fasanenstrasse, I met a very nice gallery assistant called Lynn.

And she said she's going to introduce me to a security guard who can tell us where these basements were. Go on. Some red brick steps.

In this special programme, The Rape of Berlin, on the BBC World Service, I'm investigating the sexual violence of 1945, when the Red Army conquered Germany and its capital, Berlin. It's a storey that many women were never able to tell, and it contains some disturbing material. There were metal doors here, like bunker doors, which you could close all the way.

The walls are sort of brick and blackened, and you can see why it was like dwelling in a cave. What happened in this cellar? What secrets does it hold? I could picture it thanks to a diary kept by one woman in Berlin throughout the period of liberation, which survived and later became a bestseller, although for decades nobody knew her name. She eyes herself and her fellow cave dwellers in the bomb shelter with a wry detachment.

The young man in grey trousers and horn-rimmed glasses, who on closer inspection turns out to be a young woman. Three elder sisters, all dressmakers, huddled together like a big black pudding. Then there's me, a pale-faced blonde, always dressed in the same winter coat.

The anonymous author was a well-travelled journalist in her early 30s. She started writing on April 20, 1945, just ten days before Hitler's suicide. It's implied that she'd supported the Nazi regime.

I breathe what was in the air, she reflects, and so it would seem hard to identify with her. Yet I found myself drawn in by her honesty and her flashes of gallows humour. As the cave dwellers are awaiting the arrival of the Red Army, they joke better a ruski on top than a yank overhead.

Rape is preferable to being pulverised by bombs. But they're scared stiff when soldiers appear and try to haul women out. They plead with the anonymous diarist to use her Russian language skills and complain to a Soviet officer, and she manages to find one.

Apparently Stalin has declared that this kind of thing is not to happen. But it happens anyway. The officer shrugs his shoulders.

One of the two men, being reprimanded, voices his objection, his face twisted in anger. What do you mean? What did the Germans do to our women? He's screaming. They took my sister and... The officer calms the men down and gets them outside.

The baker's wife asks hoarsely, Are they gone? I nod, but just to make sure, I step out into the dark corridor. Then they have me. Those men were lying in wait.

The diarist is brutally raped and nearly strangled. The cave dwellers, to save their own skins, had shut the basement door against her. Finally, the two iron levers open.

My stockings are down to my shoes. I'm still holding on to what's left of my suspender belt. I start yelling, You pigs! Here they rape me twice in a row and you shut the door and leave me lying like a piece of dirt.

Meanwhile, on the outskirts of Berlin, our 22-year-old Red Army diarist, Lieutenant Wladimir Gelfand, was whirling around on a bicycle, the first time he'd ever ridden one, when he came across a group of German women carrying bundles. He described the encounter in his own equally evocative and shocking diary. 25th of April.

I asked the women in broken German why they'd left their home and they told me with horror about the first night of the Red Army's arrival. They poked here, explained the beautiful German girl, lifting up her skirt. All night.

They were all spotty ones and they all climbed on me and poked, no less than 20. She burst into tears. They raped my daughter in front of me, her poor mother added, and they can still come back and rape her again.

This thought horrified everyone. Stay here, the girl suddenly threw herself at me. Sleep with me.

You can do whatever you want with me, but only you. Gelfand's description of the traumatised girl and her mother corroborates the woman diarist. She realises that she needs to find one high-ranking wolf to stave off gang rape by the male beasts and the relationship between aggressor and victim becomes more transactional and more ambiguous.

By no means could it be said that the Major is raping me. Am I doing it for bacon, butter, sugar, candles, canned meat? To some extent, I'm sure I am. In addition, I like the Major and the less he wants from me as a man, the more I like him as a person.

The diary powerfully shows how new relationships emerge in the rubble of a broken city and political loyalties are jettisoned as Hausfrau's snip swastikas out of red flags and replace them with the hammer and sickle. When the author's fiancée returned from the Eastern Front, she handed him her pile of notebooks. I could see that Gerd was taking a back.

With every sentence, he grew colder. For him, I've been spoiled once and for all. You've all turned into a bunch of shameless bitches, every one of you in the building.

It's horrible being around you. And she got the same reaction when the diary was published in German in 1959. Her candid account of the choices she made to survive was attacked for besmirching the honour of German women.

No wonder the author wouldn't allow the book to be republished until after her death. But how far can we trust her version of events? I needed to find someone who could tell me face-to-face about what happened in the German capital. Of course, most of the women who were raped at the end of the Second World War are no longer alive, but we have managed to track down one victim.

She's now living in Hamburg, and so I've taken a train two hours north of Berlin to meet her and to hear her storey. Ingeborg Bullert, a sprightly woman wearing a big gold brooch with a surprisingly firm handshake, has welcomed us into her apartment, and she's making us coffee. Her living room is lined with photos of cats and books about the theatre.

Ingeborg was 20 in 1945 and dreamt of becoming an actress. She'd passed her audition in the regime's Reichstheaterkammer and got a grant, but she was also pregnant by a married man who was fighting on the Eastern Front. What was your situation? You were living with your mother? On 11 April 1945, I had my baby and I had to leave the hospital right after delivery to give space to people that were hurt by the Russian bombs.

I still see myself walking along the street with a tiny baby in my arms and when I arrived home, I directly went down to the cellar. There was no water, there was no electricity and I remember when we were going to the toilet, emptying the buckets out of the window. Ingeborg lived in Fasanenstrasse, an upmarket street in Charlottenburg.

Suddenly, in this civil neighbourhood, there were panzer troops and there were many, many corpses lying around from Russians and Germans. You know the Stalin pipe? The special noise of flight bombs from the Russians? It sounded like... When Ingeborg got back from the hospital, her neighbours glanced disapprovingly at her newborn son and said they didn't think he'd survive down in the bomb shelter. In comparison, the enemy seemed benign.

I remember the first Russian that came into the cellar was a female soldier. I had the baby in a basket and she was very warm-hearted and asked how old it was. Ingeborg's second encounter with the Red Army wasn't so pleasant.

She'd left the cellar to run upstairs to look for a piece of string to use as a wick. Suddenly, there were two Russians. Well, if I would have stayed in the cellar, this wouldn't have happened to me.

And they were pointing with their pistols at me, the Russians. I was looking good at that time, I was young. And one of them forced me to expose myself and he raped me.

And then they changed places and the other one raped me as well. But they did not hurt me in a sadistic way. They only followed their sexual desire.

I still remember I thought I would die, they would kill me. Ingeborg tried to forget about what happened to her and get on with life. She's just turned 90 and has a taste for Mozart and pralines.

How did you feel later about what had happened? It was more this outrage that this wasn't prevented in a big city like Berlin. I was accusing the German army, the Wehrmacht, that they didn't protect me and they didn't protect the women and they didn't prevent this. You kept it secret almost all your life.

My mother was even running around boasting that her daughter hasn't been touched. It was kind of difficult to tell anybody or her about what had really happened. Did you realise that other women and girls in Berlin were also being raped? It was a citywide known fact.

All women between 15 and 55, around that, had to go to the doctor to get this certificate and test it on sexually transmitted diseases. If they didn't have the certificate, they didn't get the food stamps. I remember well that all the doctors doing the certificates, they had full waiting rooms.

What was the scale of the rape? The most often quoted figure is a staggering 100,000 women in Berlin and 2 million on German territory. And it comes from the feminist filmmaker Helga Sander, who started research for a documentary in the 80s. I meet her in a cafe in Charlottenburg.

My primary concern was to find out what is a mass rape, because in all the literature about the Second World War and after was always the hint that there were the mass rapes. I hoped that I'd get some money from the different television stations, but every television station sent me away without interest and they also didn't want to disturb the good relationship to Russia. Listening to Helga, I could understand why the rapes had been ignored for so long.

Besides the social stigma, in East Germany it was sacrilegious to criticise the Soviet heroes who had defeated fascism, while across the wall in the West, the guilt for Nazi crimes made German suffering untouchable. Helga persisted. She dug out some of the few surviving hospital records and took these to a statistician to extrapolate.

Her conclusion may be controversial, but what can these documents tell us? I've come to the very imposing red brick building that used to be a munitions factory, but it's now the Landesarchiv, the state archive of Berlin. I'm met by archivist Martin Luchterhand, who's going to show me a cache of documents from Neukölln, just one of Berlin's 24 districts that miraculously survived intact. Many of the German women who were raped chose to have abortions, and these provide some actual numbers.

But even these come with a warning. As long as we only have the light in that area here and the rest of the area is dark completely, we can't really say something about Berlin in general. In front of us on the table here, there are three blue cardboard folders.

Letters from July 1945 until October, I think. On the first page here, there is a long list of names with numbers against them. First they give the address and then how long the pregnancy lasted until that time.

And then they had the date when they got the allowance to abort. The third person on the list here, Frau Simon. It says that she was six to seven months pregnant.

Yes. She just said she was raped by some Russians. And that's enough for the doctors to decide.

That shows how severe the situation was and that they really wanted to help them. Because before this special situation, how easy was it to get an abortion in Germany? Was it quite straightforward or not? In a way, it was impossible. The article 218 of the Strafgesetzbuch says that it is illegal to do an abortion.

In the time of the Nazis? In the time before the Nazis, in the time of the Nazis, in the time after the Nazis. There was a small window for those women because of that special situation of the mass rapes in 1945. Altogether 995 pleas for abortion were approved by this one office between June 45 to 46.

It's quite overwhelming. The files contain over a thousand fragile scraps of paper, all different colours and sizes. A litany of misery in childish round handwriting or old-fashioned spiky German.

What's that storey? Eiderstadt. I swear. I swear that I have been raped on the 20th of February 1945 by Russian soldiers.

So it was the flat of my parents at the same time they were in that room. So they witnessed the rape? They witnessed the rape, yes. Historian Atina Grossman took her magnifying glass to these cases and points out that the women were using Nazi terminology.

They didn't say I was violated by an occupation soldier. They very clearly recruited National Socialist language, racial language. It was as if they were describing a scene that they had already seen in a movie because this is what Nazi propaganda had told them was going to happen, that the Soviets were marauding Mongols, sort of coming like Genghis Khan barbarians across the steppes of the East and would penetrate into Germany and vanquish women.

And here is a mezzanine detail. That says Russian. Russian.

Another Russian. Severely drunk. Americana.

Ah, an American. What does that letter say? There was a small party in September 1945. They also drank a bit and then she was raped by an American and the evening had consequences.

But, yeah, there it seems like she had gone willingly to a party that had been thrown by the American soldiers. And so the doctors have to decide whether they believe her or not. The drunk Russian was accepted as a reason, but what about the other soldier in Berlin? So what about those other soldiers? Here's BBC correspondent Richard Dimbleby reporting from Berlin in July 1945 as the Western Allies were moving in.

The people move about in apathy, as though they can't take in all that has happened. Only the younger girls seem to have the energy to smile at American and British soldiers, but then somehow they always do. Rape was not limited to the Red Army.

All of the Allied troops were involved. Bob Lilly is a historian at Northern Kentucky University who grew up listening to his father's war storeys around the dinner table. But when he accessed records for US military trials, he had to put family feelings aside.

His book, Taken by Force, was so controversial that initially no American publisher would touch it and it came out first in France. Lilly estimated there were 14,000 rapes committed by American soldiers in England, France and Germany between 1942 and 45. The rapes that took place in England were very few, but once the soldiers crossed the English Channel, you saw a spike in rapes.

The rapes became a problem for public relations as well as for discipline for the army, and Eisenhower said, execute the soldiers where they committed the crime and publicised the executions in such publications as the military's newspaper called Stars and Stripes. There was a great, huge spike in Germany. And were any soldiers executed for rape alone? Oh yes.

But not in Germany? No. No soldier was executed for raping or murdering a German citizen. Lilly puts a conservative estimate of rapes committed by US troops in Germany in 1945 at 11,040, and new research is still emerging.

But at the time, it was nobody's business to care about the Germans. They're just Germans, said one American defence attorney, Atina Grossman. There were indeed many people, including Jewish women, who themselves had to fear rape by Soviet soldiers, who said, look, they deserved it.

Who cares what happened to those people after what had been done? So the sexual violence, although it had been the stuff of water pump conversations among women in Berlin, slid under the official radar. Few reported it, and even fewer would listen. It wasn't until 2008, when many victims had already died, that psychologist Philipp Kuvert was the first to conduct scientific research into the post-traumatic stress disorder caused by wartime sexual violence.

Sometimes in the papers they wrote that it was a taboo, but it was not a real taboo, I find, because a real taboo is something you almost don't know. As a child, I knew that there were mass graves. It was not hidden, so to speak.

But on the other side, there was never a possibility to give the survivors an official acknowledgement somehow. Yet in 2008, there was a movie adaptation of the anonymous Berlin woman's diary called Anonyma. It didn't quite capture the unsentimental tone of the book, but it had a cathartic effect in Germany, encouraging many women to start talking, because this time people were prepared to listen.

It was a mainstream movie. The main actress, for example, Nina Hoss, is one of the most famous German actresses so far. And I decided that when we want to reach the women, then this was a good chance, and it was a last chance somehow.

We made a kind of press conference, and then the next day I sat here in this room and the phone rang and rang. In his clinic at the University of Greifswald, surrounded by a leafy park, Philipp finally assessed just 27 elderly patients. Social acknowledgement is, he says, the big step in the healing process.

But as with many families in Germany and Russia, the trauma was closer to home than the psychologists realised. What I find extremely touching and also difficult is last year I had a meeting with my eldest brother in Berlin where we had some wine, and then he suddenly told me that my father, as a boy, during their flight from Western Prussia, had to witness the rape of his mother by a Russian soldier. I was somehow shocked.

My brother said, Oh, Philipp, I thought that you conducted the study because you knew it. Across the old Soviet Union, the 9th of May was celebrated as Victory Day in the Great Patriotic War, as it still is today, with the intensity of a religious ritual. Vera Dubina, a young historian at the University of Humanities in Moscow, says she knew nothing of the rapes until a scholarship took her to Berlin.

Nobody speak about it, so I try to explain it's a very important topic. Vera Dubina wrote a paper in 2010 about the discourse around the wartime rapes, or lack of it, but her editors retuned it to put the emphasis on German guilt. Nobody wanted to print my article, and the Russian media reacted very aggressively to this.

It's not true, and so on and so on. And it's still this collective trauma. There's still a Russian inside, and also in Germans, but the Germans speak about it, and the Russians not.

I just think that the new generation, they're just victims of this new ideology about Second World War. It's just a myth. Nobody make an investigation anymore.

They're just praising our victory. Mythologising. Yes, mythologising.

And I just think that they should know it. It's the fate of history to be rewritten to suit the agenda of the present. That's why first-hand accounts are so valuable.

From those who brave the subject now in their senior years, like veteran Lyashenko and Ingeborg Bullit, and from those younger voices who put pencil to paper on the spot. Vitaly Gelfand, son of our Red Army diarist, Lieutenant Vladimir Gelfand, doesn't deny that many Soviet soldiers showed great bravery and sacrifice in World War II. But that's not the whole storey.

People weren't marching around in iron clothes. They didn't face death with stern smiles and songs about their motherland. There was everything.

Cowardice. Meanness. Hatred.

Looting. Betrayal. Desertion.

Theft among soldiers and officers. Alcoholism. There were rapes, murders.

There were military awards given to those who didn't deserve them at all. Recently, Vitaly did an interview on Russian radio, which triggered some anti-Semitic trolling on social media, saying the diaries are fake and he should clear off to Israel. He's trying to get it published in Russia, but that could be a long way off.

If people don't want to know the truth, they're just deluding themselves. The entire world understands it. Russia understands it.

And the people behind those new laws about defaming the past even they understand it. We can't move forward until we look back. I'm Lucy Ash and you've been listening to The Rape of Berlin.

The producer was Dorothy Fever. One final scene. Lilienthal's Trasser Cemetery.

Tucked away here is the only public inscription I can find that mentions the rapes. I'm with Elfriede Muller from Berlin's Public Art Bureau. Very close to the gate, there's a granite stone and there's a big wreath with cream and yellow and red flowers and a ribbon with the German flag.

Can you read me the inscription, Elfriede? Against war and violence for the victims of expulsion, deportation, rape and forced labour. Innocent children, mothers, women and girls. Their sufferings in the Second World War should be unforgotten to prevent future suffering.

And you could quite easily walk past it, couldn't you? I think it's not really a memorial, it's a kind of collective grave.

Transkribiert von TurboScribe.ai.

Sắp đến lúc hoàng hôn, và tôi đã đến công viên Treptow ở Đông Berlin để xem tượng đài khổng lồ tưởng niệm các chiến sĩ Liên Xô. Tôi thấy một người đàn ông đang bế một đứa trẻ. Tôi, Lucy Ash, đang nhìn lên bức tượng cao 12 mét mô tả một người lính Liên Xô cầm kiếm trong một tay, tay kia bế một cô bé người Đức và đạp lên một biểu tượng chữ vạn bị vỡ. Đài tưởng niệm được chiếu sáng từ bên trong và trông như một bức tranh tôn giáo.

Đây là nơi an nghỉ cuối cùng của 5.000 trong số 80.000 binh sĩ Liên Xô đã hy sinh trong trận chiến Berlin từ ngày 16 tháng 4 đến ngày 2 tháng 5 năm 1945. Một số người Đức gọi đài tưởng niệm này là mộ của kẻ hiếp dâm vô danh.

Bạn có thể thấy hình ảnh Mẹ Nga trong chiếc áo choàng đỏ, buồn bã nhìn xuống, và dòng chữ cho biết cuộc chiến này đã cứu nền văn minh châu Âu khỏi phát xít. Đây là một câu chuyện bao gồm những tài liệu đồ họa và gây khó chịu. Nhiều người Nga coi việc nhắc đến bạo lực của binh lính Liên Xô ở Đức bị chiếm đóng là xúc phạm và thường bác bỏ chúng trên các phương tiện truyền thông Nga như một huyền thoại phương Tây.

Tất nhiên, bạn không thể nói về những gì đã xảy ra ở Đức năm 1945 một cách cô lập. Để hiểu rõ bối cảnh, tôi phải đến Moscow và quay ngược thời gian vì trước hết là cuộc xâm lược của phát xít vào Nga, hay như Hitler nói, cuộc chiến tiêu diệt. Tôi đang đi đến một vùng ngoại ô ở phía đông bắc Moscow để gặp một cựu chiến binh.

Thành thật mà nói, tôi cảm thấy hơi lo lắng vì gần đây Duma — quốc hội Nga — đã thông qua một luật quy định rằng bất kỳ ai bôi nhọ Hồng quân hoặc lịch sử Nga trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại có thể bị phạt tiền và bị phạt tù đến năm năm.

Ông Yuri Vasilievich Lyashenko, 92 tuổi, đeo đầy huân chương, đã tiếp đón tôi trong căn hộ chật chội của mình ở tầng trên cùng của một tòa nhà nhiều tầng, đãi tôi trứng luộc và rượu brandy. Cha ông là một nghệ sĩ, và bé Yuri đã múa trên sân khấu cùng ông trong chiếc áo choàng đỏ và con dao gỗ. Ông muốn trở thành kỹ sư nhưng trước khi có thể nhập học đại học, ông đã bị gọi vào quân đội.

Ông Yuri Vasilievich vừa nâng cốc nói rằng họ đã chiến đấu một cuộc chiến rất dài và khó khăn để mang lại hòa bình cho châu Âu và ông hy vọng sẽ không có Chiến tranh thế giới thứ ba. Những lời chúc mừng hòa bình là những lời sáo rỗng thời Xô Viết và thường có vẻ như đã học thuộc lòng, nhưng lời của ông Lyashenko có vẻ chân thành. Cùng nhau, chúng tôi bắt đầu một cuộc hành trình ngược về hơn bảy thập kỷ trước, đến hiệp ước Ribbentrop-Molotov, biến Hitler và Stalin thành đồng minh, cho đến một ngày mùa hè năm 1941 khi Führer phát động Chiến dịch Barbarossa.

Bạn có nhớ bạn đã làm gì vào ngày 22 tháng 6 khi quân Đức xâm lược Liên Xô không?

Tất nhiên, tôi nhớ. Tôi có thể tưởng tượng rất rõ. Các chỉ huy của chúng tôi đã đi nghỉ, để lại chúng tôi một mình trong lều. Lúc 4 giờ sáng, chúng tôi nghe thấy những tiếng lách cách, sau đó đột nhiên lều của chúng tôi bắt đầu rung chuyển, đạn xuyên qua vải bạt. Một trong những người bạn học của ông đã chiến đấu ở Belarus. Sau đó anh ta đã viết thư cho Lyashenko.

Anh ấy nói rằng khi quân Đức đi qua các khu dân cư, họ đã phá hủy chúng hoàn toàn. Không còn lại gì. Chỉ còn lại những ống khói nơi trước đây là những ngôi nhà.

Và câu chuyện tương tự cũng xảy ra ở Ukraine. Bất cứ nơi nào quân Đức đi qua, con người và làng mạc đều bị xóa sổ khỏi bản đồ. Lyashenko sớm bị thương gần thành phố Vinnitsa của Ukraine và suýt mất chân.

Sau hai năm trong một loạt các bệnh viện quân đội, ông trở lại chiến đấu, chiến đấu đến tận Berlin, nơi chúng tôi sẽ gặp lại ông sau này. Ba tháng sau cuộc xâm lược Liên Xô, Hitler ca ngợi cuộc xâm lược của mình là trận chiến vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới chống lại kẻ thù không phải là con người mà là động vật. Wehrmacht được cho là một lực lượng có tổ chức tốt của người Aryan, những người không bao giờ nghĩ đến việc quan hệ tình dục với những người hạ đẳng.

Nhưng điều gì thực sự đã xảy ra?

Một trong những nhà nghiên cứu về vấn đề này là Oleg Budnitsky, một nhà sử học xuất sắc từ Trường Kinh tế Cao cấp ở Moscow, người tự gọi mình là "chuột lưu trữ". Ông đã nghiên cứu về bạo lực tình dục cả ở lãnh thổ Đức và Nga.

Bạn biết đấy, về mặt hình thức, người Đức bị cấm quan hệ tình dục với phụ nữ địa phương. Có hai lý do: một lý do là ý thức hệ, nhưng lý do quan trọng nhất là bộ chỉ huy Đức sợ bị nhiễm các bệnh hoa liễu.

Về lý thuyết, điều đó bị cấm. Trên thực tế, các binh sĩ Đức không để ý đến lệnh cấm này. Họ đã tạo ra một hệ thống nhà thổ quân đội.

Nhà thổ?

Vâng, nhà thổ. Và một số phụ nữ địa phương buộc phải làm việc trong các nhà thổ này vì họ không còn phương tiện nào khác để tồn tại. Cũng có những trường hợp hiếp dâm.

Đôi khi những trường hợp như vậy được xét xử bởi các tòa án quân sự Đức. Theo một thẩm phán Đức, phụ nữ Slavơ không hiểu khái niệm danh dự nên hiếp dâm không phải là tội lớn. Lý do chính cho việc trừng phạt là vi phạm kỷ luật quân đội.

Nghĩa là vi phạm kỷ luật còn tồi tệ hơn là cưỡng hiếp phụ nữ?

Vâng, đúng vậy. Bức ảnh này được chụp bởi một người lính Đức, một người lính Wehrmacht. Và bạn có thể thấy bóng của anh ấy trên bức ảnh, trông nó giống như một cánh đồng ngô.

Rất khó để tìm thấy bằng chứng trực tiếp về cách những người lính Đức đối xử với phụ nữ Nga. Nhiều nạn nhân không sống sót. Tuy nhiên, Jörg Morré, giám đốc Bảo tàng Đức-Nga ở Berlin, có một bức ảnh muốn cho tôi xem.

Đó là bức ảnh được chụp ở Crimea từ album cá nhân của một người lính Đức, trong đó có hình ảnh xác một người phụ nữ nằm trên mặt đất. Có vẻ như cô ấy đã bị giết trong hoặc sau khi bị cưỡng hiếp. Váy của cô ấy bị kéo lên, và tay cô ấy đặt trước mặt.

Và vớ của cô ấy bị tụt xuống. Vâng, đó là một bức ảnh gây sốc. Nó không nói về chiến tranh, nó cho thấy chiến tranh.

Bạo lực tình dục bởi quân đội Đức là một chủ đề không được bàn luận ở Nga, nhưng đôi khi nó lại xuất hiện. Bộ phim "Babay Tsarstva" từ cuối những năm 60 cho thấy một cô bé 15 tuổi ở làng giúp một người lính Đức học tiếng Nga. Mọi người đều mỉm cười với cô ấy trong chiếc váy bông của cô ấy. Cô ấy sửa giọng cho anh ấy khi anh ấy cố gắng cưỡng hiếp cô ấy.

Năm 1942, Hội đồng Tối cao Liên Xô đã thành lập một ủy ban nhà nước khẩn cấp để điều tra tội ác của quân xâm lược Đức Quốc xã. Nó chứa một số bằng chứng kinh hoàng về hiếp dâm và tra tấn. Nhưng sau đó ít ai nói về điều này, Oleg Budnitsky nói. Khoảng 70 triệu người Nga sống dưới sự cai trị của Đức Quốc xã. 75% trong số họ là phụ nữ.

Có lẽ, đối với những người đàn ông Nga, thừa nhận rằng họ đã để phụ nữ dưới sự cai trị của lính Đức cũng là một sự xấu hổ.

Bạn có bằng chứng cho thấy khi binh lính tiến vào lãnh thổ Đức qua Đông Phổ, việc trả thù là một yếu tố rất quan trọng trong cách họ đối xử với phụ nữ không?

Vâng, tất nhiên, tôi đã đọc những ví dụ như vậy, chẳng hạn như một bức thư mà một người lính Liên Xô gửi cho em gái của mình ở Moscow khi Hồng quân tiến vào Belarus. Khi anh ta tận mắt chứng kiến các ngôi làng bị đốt cháy và những người bị thiêu sống, anh ta đã viết rằng, theo anh ta, người Đức nên bị giết như những con chó điên.

Chiến tranh không phải là trường học của chủ nghĩa nhân văn. Đó là trường học của sự tàn bạo. Các mệnh lệnh bị thu giữ đã chỉ đạo quân Đức trục xuất dân cư khỏi nhà của họ để họ chết cóng.

Bộ phim tuyên truyền của Liên Xô này với giọng đọc tiếng Anh từ năm 1942 cho thấy những người phụ nữ trong khăn trùm đầu, nức nở trên những đống xác chết trong tuyết. Một mức độ tàn bạo nhất định trong việc thực hiện mệnh lệnh này là không thể tránh khỏi, nếu không nó sẽ bị phá vỡ.

Đến năm 1944, cuộc chiến bắt đầu thay đổi.

Quân đội Liên Xô giải phóng lãnh thổ của mình và sau đó tiến về phía tây vào Đức. Con gấu Nga nghiền nát con đại bàng phát xít từng inch, từng dặm.

Quay trở lại căn hộ ở Moscow, tôi đã hỏi cựu chiến binh Lyashenko liệu ông hay đồng đội của ông trong Hồng quân có khao khát trả thù không.

Ông không đưa ra câu trả lời trực tiếp, nhưng nói rằng đối với ông, không có sự tương đương về mặt đạo đức. Hitler đã ra lệnh cho quân đội của mình tiêu diệt toàn bộ dân tộc của chúng tôi để không còn lại gì của nước Nga. Nhưng ban lãnh đạo chính trị của chúng tôi đã làm việc với dân thường và quân đội.

Các vụ hiếp dâm và tội ác khác đã được giải quyết trong các đơn vị quân đội bởi các chỉ huy. Về mặt kỹ thuật, Hồng quân hoạt động theo các quy tắc nghiêm ngặt nhằm bảo vệ dân thường.

Nhà hoạt động nhân quyền Mariana Muravyeva từ Đại học Oxford Brookes là chuyên gia về lịch sử các quy định của quân đội Nga.

Quân đội không chỉ hiếp dâm phụ nữ của kẻ thù mà còn cả phụ nữ của chính họ. Đó là lý do tại sao thường có các luật quân sự và quy tắc kỷ luật rất nghiêm ngặt, cấm mọi hành vi đối xử tồi tệ với dân thường, trước hết là với chính dân thường của mình. Trong thời chiến, một luật đặc biệt đã có hiệu lực.

Điều này đã xảy ra vào năm 1941, khi tình trạng khẩn cấp được ban bố vì chiến tranh. Tất cả các tội ác này phải bị truy tố bởi các tòa án quân sự và tòa án binh. Trong thời chiến, tội này bị phạt tử hình.

Phòng chính trị của quân đội thứ 19 cũng tuyên bố rằng khi chúng ta nuôi dưỡng lòng căm thù thực sự ở người lính, anh ta sẽ không cố gắng quan hệ tình dục với phụ nữ Đức vì cô ta sẽ khiến anh ta ghê tởm. Nhưng bất chấp những tuyên bố, sắc lệnh và sự đe dọa, chúng tôi biết rằng quân đội Liên Xô đã phớt lờ những quan điểm này và trả thù phụ nữ. Điều mà chúng tôi không biết là số lượng những cuộc tấn công này.

Các tòa án quân sự Liên Xô trong thời chiến vẫn được giữ bí mật. Và chúng ta đang nói về một thời kỳ thiêng liêng trong ký ức tập thể của nước Nga, theo lời của nhà sử học chiến tranh thế giới thứ hai Antony Beevor. Người Nga, công dân Liên Xô, đã phải chịu đựng rất nhiều kể từ năm 1917: Nội chiến, nạn đói, các cuộc đàn áp của Stalin, khủng bố.

Và năm 1945, chiến thắng con thú phát xít là điều duy nhất mà mỗi người Nga, mỗi công dân Liên Xô thực sự có thể tự hào.

Nhiều kho lưu trữ quốc gia hiện đang bị đóng cửa, nhưng có những cách khác để khôi phục quá khứ, Oleg Budnitsky nói. Có rất nhiều nhật ký và ghi chú chưa được xuất bản, thậm chí được viết trong thời kỳ Liên Xô mà không có bất kỳ hy vọng xuất bản nào.

Hầu như trong mỗi cuốn nhật ký của một người lính Liên Xô có mặt ở Đức vào thời điểm đó, người ta đều có thể tìm thấy mô tả khá thẳng thắn về sự tàn bạo hoặc điều gì đó tương tự.

Thật ngạc nhiên, tôi đã được tiếp cận với bản thảo của một cuốn nhật ký chiến tranh được giữ bởi trung úy Vladimir Gelfand, một người lính Do Thái trẻ tuổi từ Ukraine. Anh ta là một người tin tưởng vững chắc vào Stalin và là thành viên của Komsomol.

Bất chấp lệnh cấm giữ nhật ký vì lý do an ninh, anh ta đã kể lại mọi thứ như nó đã diễn ra trong suốt cuộc chiến. Tôi đã gọi cho con trai ông ấy, Vitaly, hiện đang sống ở Berlin, người đã phát hiện ra nhật ký chiến tranh khi dọn dẹp giấy tờ của cha mình sau khi ông qua đời.

“Cha tôi viết nhật ký cho chính mình. Ông ấy còn trẻ và không biết sợ, mới 18 tuổi khi bắt đầu chiến tranh, gần như vẫn còn là một đứa trẻ. Khi chiến tranh diễn ra hàng ngày, bạn không nghĩ rằng những gì bạn viết có thể nguy hiểm cho bạn. Ông ấy viết vì không thể không viết. Ông ấy chỉ phải viết tất cả những điều này.”

Vitaly đọc cho tôi nghe từ bản thảo bức tranh không tô vẽ về sự hỗn loạn trong các đơn vị quân đội thường trực của Hồng quân.

Ngày 20 tháng 7 năm 1942, làng Belinsky.

Quân đội đã kiệt sức. Nhiều sĩ quan đã thay thường phục. Hầu hết đã vứt bỏ vũ khí. Một số chỉ huy đã xé bỏ phù hiệu của họ. Thật là xấu hổ. Thật là một sự khác biệt bất ngờ và đáng buồn so với các báo cáo trên báo chí.

Gelfand mô tả khẩu phần ăn khốn khổ được cấp cho quân tiền tuyến, những người bị chấy rận và đói khát hành hạ, và những người ăn trộm đồ của đồng đội, thậm chí cả đôi ủng của họ.

Khi Hồng quân tiến về phía tây, vào hang ổ của con thú phát xít, như báo chí Liên Xô gọi, những tấm áp phích đã nhồi nhét vào đầu những người lính: “Người lính! Giờ đây bạn đang ở trên đất Đức. Giờ trả thù đã điểm!”

Hồng quân tiến về phía tây với các tiểu đoàn trừng phạt ở phía trước, bao gồm các tù nhân và các thành phần không mong muốn khác, những người có thể bị hy sinh trên các bãi mìn. Hàng trăm nghìn dân thường Đức đã chạy trốn trước họ, bỏ lại những ngôi nhà đầy lương thực, khiến binh lính Liên Xô vừa kinh ngạc vừa vui mừng nhưng cũng đầy tức giận. Lần đầu tiên trong đời, tám triệu người Liên Xô ra nước ngoài.

Liên Xô là một quốc gia đóng cửa. Và những gì họ biết về các nước ngoài là nạn thất nghiệp, đói khát, người nghèo bị người giàu bóc lột, v.v. Và khi họ đến châu Âu, họ đã nhìn thấy điều gì đó hoàn toàn khác với nước Nga của Stalin.

Và đặc biệt là ở Đức. Và họ thực sự tức giận vì không thể hiểu tại sao người Đức lại đến Nga mặc dù họ giàu có như vậy. Nhưng sự tức giận đối với người Đức không phải là động lực duy nhất cho bạo lực tình dục. Bất cứ ai bước vào lãnh thổ Đức đều sẵn sàng để cướp bóc.

Nhà sử học Antony Beevor đọc từ một báo cáo cấp cao về cách đối xử với phụ nữ được giải phóng khỏi các trại của Đức Quốc xã. Và hãy nhớ rằng ở đây đang nói về cách các bin

Vì điều này, đã xảy ra nhiều hành vi phạm tội và thậm chí là hiếp dâm phụ nữ sống trong ký túc xá này bởi các binh sĩ khác nhau, những người vào ký túc xá vào ban đêm và khủng bố phụ nữ.

Maria Shapoval nói: “Tôi đã chờ đợi Hồng quân ngày đêm. Tôi đã chờ đợi sự giải phóng của mình và bây giờ những người lính của chúng tôi đối xử với chúng tôi còn tồi tệ hơn cả người Đức. Tôi không vui vì mình còn sống.”

Đêm 14-15 tháng 2, tại một ngôi làng chăn thả gia súc, đại đội trừng phạt chỉ huy, hoặc nếu đó không phải là đại đội trừng phạt, tôi sợ rằng họ phải như vậy. Đó có phải là những tiểu đoàn trừng phạt?

Vâng.

Họ đã bị hoàn toàn tội phạm hóa do sự tàn bạo. Ý tôi là, họ bị buộc phải đi trên mìn trước các đơn vị khác. Họ được bảo rằng họ phải chuộc lỗi cho quê hương bằng máu của chính mình.

Beevor đã phát hiện thêm một số tài liệu đáng lo ngại trong Lưu trữ Nhà nước Liên bang Nga. Chúng có niên đại cuối năm 1944 và được gửi tới NKVD, cảnh sát mật, cho người đứng đầu ở Moscow. Những báo cáo này đã được gửi đến Beria và sau đó chuyển cho Stalin, và bạn có thể thấy những ghi chú trên đó xem liệu chúng đã được đọc hay chưa. Chúng báo cáo về các vụ hiếp dâm hàng loạt ở Đông Phổ và cách phụ nữ Đức cố gắng giết con mình và tự tử.

Và những người phát xít đã nhanh chóng lợi dụng cơ hội để mô tả kẻ thù Liên Xô như một con thú. Tuyên truyền của chính phủ tất nhiên bắt đầu với Nemmersdorf vào tháng 10 năm 1944, khi có cuộc xâm lược đầu tiên vào lãnh thổ của Đệ tam Quốc xã ở Đông Phổ. Có những câu chuyện về phụ nữ bị đóng đinh vào cửa chuồng sau khi bị hiếp dâm và v.v.

Tất nhiên, Goebbels đã nắm bắt cơ hội này và mang theo các đoàn làm phim và nhiếp ảnh gia. Trong một tập phim tư liệu của Đức Quốc xã Deutscher Wochenschau, các thành viên của Volkssturm, lực lượng dân quân Đức, nhìn vào những xác chết bị biến dạng của phụ nữ và trẻ em nằm trên mặt đất. Và điều thú vị là phản ứng ban đầu ở Đức là không coi trọng điều này vì họ nghĩ rằng đó có thể là tuyên truyền của Bộ.

Thực tế bắt đầu thực sự đến với mọi người chỉ khi những người tị nạn từ Đông Phổ bắt đầu đến vào giữa và cuối tháng 1 và đầu tháng 2 năm 1945 với những câu chuyện của họ về những gì đã xảy ra ở Đông Phổ, Pomerania và tất nhiên là Silesia. Và sau đó, tôi nghĩ rằng những người phụ nữ ở Berlin bắt đầu nhận ra điều gì đang chờ đợi họ.

Đứng trước mô hình khá khiêm tốn của Trận Berlin trong bảo tàng Chiến tranh thế giới thứ hai khổng lồ ở Moscow, tôi đã cố gắng tưởng tượng cảm giác của Yuri Lyashenko sau bốn năm chiến đấu.

Bạn có thấy khi cờ được kéo lên trên Reichstag không? Không, khi cờ được kéo lên Reichstag, chúng tôi vẫn đang chiến đấu trên các tầng khác nhau và trên mái nhà.

Và bạn đã cảm thấy gì khi thấy lá cờ đỏ đó?

Ồ, tất cả chúng tôi đã hét lên: "Đây là của chúng tôi, đây là của chúng tôi, đây là của chúng tôi!" Cảm giác như thế nào, làm thế nào để nói, phấn khởi, niềm vui thuần khiết. Mọi thứ bay lên không trung. Những người lính bắn lên trời bằng súng lục, súng máy, súng trường. Một số thậm chí còn bắn pháo.

Nhưng họ phải cẩn thận để không ai bị thương.

Berlin là điểm kết thúc. Khi Thủ tướng Anh Winston Churchill tuyên bố chiến thắng ở châu Âu vào ngày 8 tháng 5, ông nhấn mạnh lòng biết ơn của quốc gia đối với Hồng quân.

“Hôm nay, có lẽ chúng ta sẽ nghĩ đến chính mình trước tiên. Ngày mai, chúng ta sẽ dành một sự tôn trọng đặc biệt cho các đồng chí Nga anh hùng của chúng ta, những người mà tài năng trên chiến trường đã trở thành một trong những đóng góp vĩ đại cho chiến thắng chung.”

Trong khi các nhà lãnh đạo đồng minh nâng ly sâm panh, brandy hoặc vodka, trên đường phố Berlin là cảnh hỗn loạn.

Anthony Beevor nói rằng nhiều binh sĩ mệt mỏi vì chiến đấu đã tìm kiếm sự lãng quên trong rượu và trích dẫn nhà báo chiến trường nổi tiếng nhất của Liên Xô, Vasily Grossman. Nhu cầu tuyệt vọng về rượu thậm chí đã khiến họ uống formaldehyde, chất họ tìm thấy trong các phòng thí nghiệm. Ngay cả vào ngày chiến thắng, Vasily Grossman đã mô tả cách tất cả những người lính này tìm thấy những lon hóa chất trong Tiergarten ở Berlin và bắt đầu uống chúng. Và tất cả đều bị mù, phát điên và chết vì điều đó.

Một khía cạnh khác, tất nhiên, và một trong những khía cạnh khủng khiếp nhất, là hậu quả của rượu. Họ thường không thể thực hiện chức năng tình dục của mình và do đó thường trả thù phụ nữ bằng cách sử dụng chai hoặc thứ gì đó khác, khủng khiếp.

Một số binh sĩ Hồng quân đã hành xử hoàn toàn khác. Cựu chiến binh Yuri Lyashenko nhớ lại cách họ phát bánh mì thay vì trả thù. “Tất nhiên, chúng tôi không thể nuôi tất cả mọi người, nhưng chúng tôi chia sẻ những gì chúng tôi có với trẻ em. Tôi nhớ những đứa trẻ nhỏ, những đứa trẻ đã sợ hãi. Tôi nhớ ánh mắt của chúng. Đó là điều kinh khủng. Tôi cảm thấy thương cho chúng.”

Chắc chắn là ông đã nghe nói rằng vào thời điểm đó nhiều phụ nữ đã bị binh sĩ Liên Xô cưỡng hiếp.

“Tôi không chắc. À, trong đơn vị của chúng tôi thì không có chuyện đó. Nhưng, tất nhiên, những chuyện như vậy đã xảy ra. Tất cả đều phụ thuộc vào tính cách của con người. Con người ở khắp nơi đều khác nhau. Một người giúp đỡ, một người lạm dụng. Ý định của một người không được viết trên khuôn mặt của họ, vì vậy bạn không thể biết được,” cựu binh Yuri Lyashenko của Hồng quân nói.

Chỉ trong vài phút nữa, chúng ta sẽ nghe quan điểm của phụ nữ ở thành phố nơi những mặt tồi tệ nhất của con người được bộc lộ. Vì vậy, trong một phòng trưng bày nghệ thuật trên phố Fasanenstraße, tôi đã gặp một nhân viên phòng trưng bày rất dễ mến tên là Lynn.

Và cô ấy nói rằng cô ấy sẽ giới thiệu tôi với một nhân viên bảo vệ, người có thể nói cho chúng tôi biết nơi những hầm này nằm. Đi thôi. Một vài bậc thang bằng gạch đỏ.

Trong chương trình đặc biệt này “Hiếp dâm Berlin” trên BBC World Service, tôi điều tra về bạo lực tình dục năm 1945 khi Hồng quân chinh phục nước Đức và thủ đô Berlin của nước này. Đây là câu chuyện mà nhiều phụ nữ chưa bao giờ có thể kể và nó chứa đựng một số tài liệu gây khó chịu.

Có những cánh cửa kim loại ở đây, giống như cửa boongke, có thể đóng hoàn toàn. Những bức tường ở đây bằng gạch và cháy đen, và bạn có thể hiểu tại sao nó giống như sống trong một hang động. Điều gì đã xảy ra trong hầm này? Những bí mật nào nó đang giữ? Tôi có thể tưởng tượng được điều này nhờ vào nhật ký mà một phụ nữ đã viết ở Berlin trong thời gian giải phóng, nhật ký đó đã được giữ lại và sau này trở thành cuốn sách bán chạy nhất, mặc dù hàng thập kỷ không ai biết tên của bà.

Bà mô tả mình và những người bạn cùng hang động trong hầm trú ẩn bằng sự mỉa mai.

“Người trẻ tuổi trong chiếc quần xám và kính gọng sừng, người khi nhìn kỹ lại hóa ra là một phụ nữ trẻ. Ba chị lớn tuổi, tất cả đều là thợ may, tụm lại như một cây xúc xích đen lớn. Và sau đó là tôi, cô gái tóc vàng nhợt nhạt, luôn mặc cùng một chiếc áo khoác mùa đông.”

Tác giả ẩn danh từng là một nhà báo đi nhiều nơi vào đầu những năm 30. Bà bắt đầu viết vào ngày 20 tháng 4 năm 1945, chỉ mười ngày trước khi Hitler tự tử. Ngụ ý rằng bà đã ủng hộ chế độ Quốc xã.

“Tôi hít thở những gì có trong không khí,” bà suy nghĩ, và do đó có thể khó để đồng cảm với bà. Nhưng tôi bị cuốn hút bởi sự trung thực và tia hài hước của bà. Trong khi những người sống trong hang động chờ đợi sự xuất hiện của Hồng quân, họ đùa rằng thà bị người Nga cưỡng bức còn hơn bị người Mỹ ném bom: bị cưỡng hiếp còn hơn bị hủy diệt bởi bom đạn.

Nhưng họ đã tê liệt vì sợ hãi khi những người lính Nga xuất hiện và cố gắng lôi phụ nữ ra khỏi hầm. Họ van xin tác giả ẩn danh của nhật ký sử dụng kiến thức tiếng Nga của mình để phàn nàn với một sĩ quan Liên Xô, và bà đã tìm được một người.

Rõ ràng, Stalin đã tuyên bố rằng những thứ như thế này không được phép xảy ra. Nhưng dù sao thì nó vẫn xảy ra. Viên sĩ quan nhún vai.

Một trong hai người lính bị khiển trách đã bày tỏ sự phẫn nộ của mình, khuôn mặt anh ta méo mó vì tức giận. “Ý anh là gì? Anh có biết người Đức đã làm gì với phụ nữ của chúng tôi không?” anh ta hét lên. “Họ đã bắt cóc chị gái tôi và…” Viên sĩ quan trấn an những người đàn ông và đưa họ ra ngoài.

Người vợ của thợ làm bánh hỏi khàn giọng: “Họ đã đi chưa?” Tôi gật đầu, nhưng để chắc chắn, tôi bước ra hành lang tối. Và rồi họ tóm lấy tôi. Những người đàn ông đó đã nằm phục kích.

Tác giả của nhật ký bị cưỡng hiếp tàn bạo và gần như bị bóp cổ. Những người trong hầm đã đóng cửa lại trước mặt cô để bảo vệ bản thân. Cuối cùng, hai cái then sắt mở ra.

“Tất của tôi tụt xuống đến giày. Tôi vẫn còn giữ những mảnh còn lại của dây đeo nịt vớ. Tôi bắt đầu hét lên: ‘Các người là lũ heo! Tôi bị cưỡng hiếp hai lần liên tiếp ở đây, và các người đóng cửa lại và để tôi nằm như một mảnh rác.’”

Trong khi đó, ở ngoại ô Berlin, tác giả của chúng ta, trung úy Vladimir Gelfand, 22 tuổi, của Hồng quân, đang lượn quanh trên chiếc xe đạp lần đầu tiên trong đời khi anh ta gặp một nhóm phụ nữ Đức với những cái túi. Anh ta đã mô tả cuộc gặp gỡ này trong nhật ký sống động và gây sốc của mình.

Ngày 25 tháng 4.

“Tôi hỏi các phụ nữ bằng tiếng Đức lởm chởm tại sao họ rời khỏi nhà, và họ đã kể cho tôi nghe với nỗi kinh hoàng về đêm đầu tiên khi Hồng quân đến. ‘Họ chọc vào tôi ở đây,’ một cô gái Đức xinh đẹp giải thích, kéo váy lên. ‘Suốt đêm. Họ đều bị mụn, và tất cả họ đều trèo lên tôi và chọc vào tôi, ít nhất là hai mươi người.’ Cô ấy bật khóc.

‘Họ cưỡng hiếp con gái tôi trước mắt tôi,’ người mẹ tội nghiệp của cô ấy nói thêm, ‘và họ có thể quay lại và cưỡng hiếp cô ấy lần nữa.’

Ý nghĩ này làm tất cả mọi người kinh hoàng. ‘Hãy ở lại đây,’ cô gái bất ngờ lao vào tôi. ‘Ngủ với tôi. Anh có thể làm bất cứ điều gì với tôi, nhưng chỉ mình anh thôi.’

Mô tả của Gelfand về cô gái và mẹ cô ấy đã bị tổn thương xác nhận nhật ký của người phụ nữ vô danh. Cô hiểu rằng cô cần tìm một con sói cao cấp để ngăn chặn bị cưỡng hiếp tập thể bởi những con thú đực, cô đã tìm thấy một người như vậy, và mối quan hệ giữa kẻ xâm lược và nạn nhân trở nên giao dịch hơn và mơ hồ hơn.

‘Không thể nói rằng thiếu tá đang cưỡng hiếp tôi. Tôi có làm điều này vì thịt xông khói, bơ, đường, nến, thịt hộp không? Ở một mức độ nào đó, tôi chắc chắn là có. Hơn nữa, tôi thích thiếu tá, và càng ít muốn tôi như một người đàn ông, tôi càng thích anh ấy như một con người.’

Nhật ký cho thấy một cách thuyết phục cách mà các mối quan hệ mới hình thành trên đống đổ nát của thành phố bị phá hủy, và lòng trung thành chính trị bị bỏ rơi khi những bà nội trợ cắt bỏ chữ vạn khỏi cờ đỏ và thay thế chúng bằng búa và liềm.

Khi vị hôn phu của tác giả nhật ký vô danh trở về từ Mặt trận phía Đông, cô ấy đã đưa cho anh ta một chồng sổ tay của mình. ‘Tôi thấy Gerd bị sốc. Với mỗi câu, anh ấy trở nên lạnh lùng hơn. Đối với anh ấy, tôi đã bị hỏng mãi mãi.

‘Tất cả các bạn đã trở thành lũ chó cái không biết xấu hổ, mỗi người trong tòa nhà này. Thật khủng khiếp khi ở gần các bạn!’

Và cô ấy đã nhận được phản ứng tương tự khi nhật ký của cô ấy được xuất bản bằng tiếng Đức năm 1959. Những câu chuyện thẳng thắn của cô về sự lựa chọn mà cô đã làm để tồn tại đã bị tấn công vì làm mất danh dự của tất cả phụ nữ Đức. Không có gì ngạc nhiên khi tác giả không cho phép tái bản cuốn sách cho đến khi cô ấy qua đời.

Nhưng làm sao chúng ta có thể tin tưởng phiên bản sự kiện của cô ấy?

Tôi cần tìm ai đó có thể nói với tôi trực tiếp về những gì đã xảy ra ở thủ đô nước Đức. Tất nhiên, hầu hết phụ nữ bị cưỡng hiếp vào cuối Thế chiến thứ hai đã qua đời, nhưng chúng tôi đã tìm được một nạn nhân.

Hiện bà ấy sống ở Hamburg, và tôi đã đi tàu hai giờ về phía bắc Berlin để gặp bà và nghe câu chuyện của bà. Ingeborg Bullert, một phụ nữ năng động với chiếc ghim vàng lớn và cái bắt tay đáng ngạc nhiên, đã đón tiếp chúng tôi trong căn hộ của mình và đang pha cà phê cho chúng tôi. Phòng khách của bà được trang trí bằng những bức ảnh mèo và sách về nhà hát.

Năm 1945, Ingeborg 20 tuổi và mơ ước trở thành diễn viên. Bà đã vượt qua buổi thử giọng ở Reichstheaterkammer của chế độ và nhận được học bổng, nhưng đồng thời bà cũng mang thai bởi một người đàn ông đã có vợ đang chiến đấu ở Mặt trận phía Đông.

Tình hình của bà như thế nào? Bà sống với mẹ?

Ngày 11 tháng 4 năm 1945, tôi sinh con, và ngay sau khi sinh, tôi phải rời bệnh viện để nhường chỗ cho những người bị thương do bom Nga.

Ingeborg kể: “Tôi vẫn nhớ rõ cảnh mình đi trên phố với đứa con bé bỏng trên tay, và khi về đến nhà, tôi ngay lập tức xuống hầm. Không có nước, không có điện, và tôi nhớ chúng tôi đã phải đi vệ sinh, đổ các xô chất thải qua cửa sổ.”

Ingeborg sống trên phố Fasanenstrasse, một con phố sang trọng ở khu Charlottenburg của Berlin.

“Và đột nhiên, trong khu dân cư này, xuất hiện các đơn vị xe tăng, và có rất nhiều xác chết của lính Nga và lính Đức nằm la liệt xung quanh.

Bạn có biết ‘ống Stalin’ không? Tiếng đặc trưng của những quả bom bay của Nga? Nó kêu như…”

Khi Ingeborg trở về từ bệnh viện, hàng xóm nhìn đứa con mới sinh của bà với ánh mắt không đồng tình và nói rằng họ không nghĩ nó có thể sống sót trong hầm trú bom. So với họ, kẻ thù có vẻ dễ thương hơn.

“Tôi nhớ rõ, người lính Nga đầu tiên vào hầm trú bom là một nữ quân nhân. Tôi bế con trong một cái giỏ, và cô ấy rất ấm áp và hỏi con tôi bao nhiêu tuổi.”

Cuộc gặp gỡ thứ hai của Ingeborg với Hồng quân không mấy dễ chịu.

Bà ra khỏi hầm trú bom để tìm một sợi dây để làm bấc.

“Đột nhiên, có hai người lính Nga xuất hiện. Nếu tôi ở lại trong hầm, chuyện này đã không xảy ra với tôi. Họ chĩa súng lục vào tôi. Lúc đó tôi trông rất khá, tôi còn trẻ. Và một trong số họ buộc tôi phải cởi quần áo và cưỡng hiếp tôi.

Sau đó họ đổi chỗ cho nhau, và người kia cũng cưỡng hiếp tôi. Nhưng họ không làm tôi bị thương theo cách tàn bạo. Họ chỉ theo đuổi ham muốn tình dục của mình. Tôi vẫn nhớ rằng tôi đã nghĩ mình sẽ chết, rằng họ sẽ giết tôi.”