![]() |
Silesia 1945: Spastrimin Etnik, Dënimi i Parë i Gjermanëve për Krimet e Tyre në L2B |
Forcat e Ushtrisë së Kuqe arritën në kufijtë lindorë të Rajhut në vjeshtën e vitit 1944. Në muajt në vijim Prusia Lindore, Pomerania dhe Silesia do të përjetonin tragjedinë më tronditëse që do t’i ndodhte popullit gjerman gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe do të çonte në dëbimin e gjermanëve si popullsi, nga shtëpitë e tyre stërgjyshore. Ushtria e Kuqe kishte shumë arsye për hakmarrje kur më në fund mbërriti në janar 1945 në kufijtë e Rajhut, pasi udhërrëfyesit kishin shpërndarë në Rusi, në çdo detaj, barbaritë e Wehrmacht-it dhe SS-ve. Rezultati ishte masakra më e tmerrshme në histori, me automjete të blinduara që shtypeshin nën falangat e tyre zvarritëse të refugjatëve, përdhunime në grup, plaçkitje dhe shkatërrim. Mijëra gra dhe fëmijë vdiqën nga i ftohti ose u masakruan, sepse drejtuesit e Partisë Naziste, duke refuzuar të pranonin humbjen, kishin ndaluar evakuimin e civilëve. Më shumë se shtatë milionë njerëz u larguan në Perëndim nga frika e raprezaljeve të Ushtrisë së Kuqe. Por jo të gjithë patën të njëjtin fat. Disa vuajtën në mënyrë të padurueshme, disa të tjerë u shpëtuan për mrekulli. Ushtarët sovjetikë i trajtuan gratë dhe fëmijët gjermanë me bujarinë më të madhe, por edhe me mizorinë më të madhe. Ky kaos moral ishte rezultat i një beteje titanike mes dy tiranëve që nuk u interesuan për jetën e besimtarëve të tyre. Nazistët dërguan djem katërmbëdhjetë vjeçarë me biçikleta kundër tankeve sovjetike në misione vetëvrasëse, ndërsa Ushtria e Kuqe rrethonte Berlinin, skuadrat SS krehnin qytetin dhe ekzekutonin ose varnin në vend çdo burrë jashtë vendit. Nga ana tjetër, Ushtria Sovjetike, e etur për hakmarrje, tregoi fytyrën e saj të ashpër. Dëshmitë e para të refugjatëve gjermanë ishin tronditëse. Ata folën për një armik çnjerëzor dhe hakmarrës që grabiste, përdhunonte dhe vriste pa dallim. Në fakt, një shkrimtar fanatik sovjetik, hebreu Ilias Ehrenburg, deklaroi urrejtjen e tij në një proklamatë kundër gjermanëve: “Ushtarë të Ushtrisë së Kuqe… vrisni, vrisni! Nuk ka asgjë të mirë në farën gjermane. Ndiqni këshillën e shokut Stalin. Vrite bishën fashiste në strofkën e saj përgjithmonë! Përdhunoni gratë gjermane dhe poshtëroni krenarinë e tyre racore… Vritini! Vrisni, ushtarë të lavdishëm të Ushtrisë së Kuqe.” Nemersdorf 20/21 tetor 1944: anatomia e një masakre Më 19 tetor 1944, rojet e avancimit sovjetik pushtuan provincat e Prusisë Lindore të Goldap dhe Gubinen. Dy javë më vonë, më 5 nëntor, ushtria e 4-t gjermane ripushtoi fshatrat kufitare. Ajo që ai dëshmoi në fshatin e vogël Nemersdorf dhe më pas në fshatrat përreth, i kalonte kufijtë e imagjinatës dhe barbarisë njerëzore. Sovjetikët në tërheqje masakruan pa mëshirë qindra civilë të pafajshëm, duke përfshirë gra dhe fëmijë të vegjël. Gratë ishin nxituar dhe më pas gozhduar në dyert e hambarëve ose karrocave, ose ishin shtypur nga tanket sovjetike. Nuk kishte asnjë fëmijë të vogël gjallë. Dyzet të burgosur francezë të luftës që punonin në fermat lokale, si dhe disa gjermanë që me dëshirë u deklaruan komunistë, u ekzekutuan nga trupat sovjetike. Qëllimi i Ushtrisë së Kuqe me këto mizori ishte të demoralizonte plotësisht gjermanët, shumë prej të cilëve ende besonin se Hitleri ishte në gjendje të kthente valën e ngjarjeve. Njëri prej tyre ishte gjenerali Guderian thoshte: “Nëse Fyhreri ia del mbanë në këtë – dhe jam plotësisht i bindur se një ditë do të vijë rasti – atëherë ai do të jetë jo vetëm njeriu i shekullit, por njeriu i mijëvjeçarit”. Gjermanët ishin të shpejtë për të përfituar nga masakrat sovjetike. Gauleiter Koch dhe Goebbels dërguan fotografë dhe gazetarë për të dokumentuar mizoritë dhe tragjedia u publikua si një shembull i brutalitetit sovjetik, por edhe për të motivuar mbrojtësit e provincave të Gjermanisë Lindore. Në Prusinë Lindore u shpërndanë postera që tregonin viktimat, ndërsa në të gjitha kinematë e Rajhut u shfaqën rrymat përkatëse. Shumë gra që i panë nxituan të blinin helm për të pirë, në rast se do të binin në duart e sovjetikëve. Raporti dhe konkluzioni zyrtar i Komisionit Mjekësor Ndërkombëtar që vizitoi vendet e tragjedisë, si dhe fotografitë dhe dokumentet e vëzhguesve dhe gazetarëve neutralë (zviceranë, suedezë etj.), dëshmojnë përmasat e masakrës. Një gazetar zviceran shkroi në një gazetë të Gjenevës (“Genfer Courrier”, 7/11/1944) përshtypjet e tij për Prusinë Lindore: “… Prerja e kokës dhe varja e të burgosurve ishte një dukuri e zakonshme në zonat që vizitova. Në Brauersdorf pashë dy punëtorë të shtypur për vdekje. Më thanë se ishin ish të burgosur lufte, me origjinë franceze. Jo larg tyre u gjetën 30 të burgosur gjermanë të vdekur të Wehrmacht. Është e panevojshme të përshkruhet pamja e të vrarëve”. Një dëshmitar okular, Joachim Reiss, i përshkroi ngjarjet: “Pas një kundërsulmi gjerman, fronti u stabilizua dhe armiku u tërhoq në bazat e tij. Pas raportimit (në orët e hershme të mëngjesit të 21 tetorit 1944) u nisëm për në Nemersdorf… Majtas e djathtas në fushat ngjitur kishte grumbuj kufomash. Fëmijë të vegjël, vajza të reja dhe gra të moshuara, të shpërfytyruar tmerrësisht përtej njohjes. Mes të vdekurve gjetëm disa refugjatë dhe disa ish të burgosur francezë të luftës. Disa ushtarë të Wehrmacht folën për gra të zhveshura të kryqëzuara që i gjetën të vdekura në dyert e një hambari. Në të njëjtën kohë, në rrugën publike (Reichslrasse 132) kishte materiale sovjetike të shpërndara: kamionë, topa të dëmtuar dhe tanke… Në fermën e parë që takuam, në të majtë të rrugës, pranë një karroce, pamë katër gra lakuriq me duar të lidhura. Pak më poshtë, në bujtinën “Roler Krug”, zbritëm nga dyert dy gra lakuriq të kryqëzuara me gozhdë. Pastaj, duke kontrolluar shtëpitë, gjetëm gjithsej 72 gra dhe fëmijë të shpërfytyruar tmerrësisht. Shumica ishin vrarë me ndonjë send të fortë. Në një kolltuk gjetëm një plakë të vdekur. Gjysma e kokës i mungonte. Me sa duket ishte goditur me sëpatë ose lopatë. Trupat u dërguan në varrezat e fshatit, ku qëndruan të pavarrosur për tre ditë. Ditën e katërt u shfaq një delegacion ndërkombëtar mjekësh për të ekzaminuar të vrarët. Një gjetje e zakonshme ishte se të gjitha gratë e moshës 8-84 vjeç ishin përdhunuar dhe sulmuar seksualisht”. Zbritja në ferr Një përshkrim tronditës dhe shumë i duhur është bërë nga korrespondenti zviceran Konrad Varner për njerëzit e Berlinit: “Njerëzit në rrugë, në dyqane dhe në mjete transporti dukeshin të mjerë në atë nëntor gri, në vitin e pestë të luftës. Banorët ishin të zbehtë, me sy të mbytur. Rrobat e vjetra mbulonin trupin e tyre të rraskapitur. Megjithatë, edhe pse të mbingarkuar, ata ishin vazhdimisht vigjilentë dhe dalloheshin nga një hiperaktivitet jonormal për shkak të frikës intensive të ekzistencës së tyre. Kjo vigjilencë kishte lindur nga gjendja e nevojës që ata po përjetonin. Ata nuk lejoheshin të vinin me vonesë në dyqane, sepse nuk do të gjenin dot mallra të ndryshme. Ata nuk duhet të mbërrinin me vonesë në stacionin e tramvajit, sepse do të kishte ikur ose vendet në stacion do të ziheshin. Ata nuk duhej të vonoheshin në punë, sepse në të kundërt do t’u pritej rroga. Ata nuk duhet të vonohen në restorant, sepse nuk do të gjenin asgjë për të ngrënë. Ata gjithashtu duhej të ktheheshin në shtëpi herët, përndryshe do të trembeshin në rrugë nga alarmi. Veç kësaj, nxitimi dhe tërbimi ishin kundërhelm për soditjen dhe ankthet e thella ekzistenciale.” Goebbels i kishte paralajmëruar gjermanët se bolshevikët ishin një turmë aziatike, një turmë barbare me prirje shkatërrimi dhe hakmarrjeje primitive. Si rezultat, qindra mijëra banorë të Gjermanisë Lindore u larguan drejt perëndimit, duke përballuar të ftohtin e ashpër të dimrit dhe kërcënimin e tankeve sovjetike, për të formuar eksodin më të madh që Europa do të shihte në të gjithë shekullin e 20-të. “Nuk ka mbetur asnjë banor i vetëm në qytet”, vuri në dukje një ushtar sovjetik më 23 janar 1945, kur mbërriti në Insterburg. “Dhe pse kjo? Ne nuk do t’i hanim.” Mund të mos jenë ngrënë, por Insterburgu u shkatërrua. Kalasë dhe kishave elegante të qytetit me kambanoret e tyre të larta iu vu zjarri. Trupat e pajetë të njerëzve dhe kuajve shtriheshin në rrugë, pranë kamionëve të braktisur dhe mobiljeve të djegura. Lufta kishte shtyrë shumicën e njerëzve të Ushtrisë së Kuqe në dhunë, por ajo që po ndodhte në territoret gjermane ishte shumë më tepër se një shpërthim i thjeshtë zemërimi. Një oficer i ri, Leonid Rabichev, përshkroi vite më vonë mizoritë që ai dëshmoi: “Gratë, nëna fëmijësh, janë shtrirë në të djathtë dhe në të majtë të rrugës sonë dhe para secilës prej tyre qëndron një turmë e ashpër burrash me pantallonat e tyre… Gratë e gjakosura ose humbin ndjenjat, ose hidheshin anash dhe ato që përpiqeshin të shpëtonin fëmijët e tyre, pushkatoheshin nga njerëzit tanë”. Atë natë Rabichev dhe ushtarët e tij fjetën në një bunker të braktisur gjerman. Në çdo dhomë kishte kufoma: kufoma fëmijësh të vegjël, pleq e gra që ishin përdhunuar në grup përpara vdekjes së tyre. Pamja e kufomave nuk tronditi më askënd. “Ishim aq të lodhur, shkruan Rabichev, saqë u shtrimë në tokë mes tyre dhe na zuri gjumi. Shumë oficerë sovjetikë u tmerruan nga ky shkretim i panevojshëm i qyteteve gjermane dhe vrasjeve masive, por drejtuesit politikë përgjegjës të Partisë e kishin gati përgjigjen: “Fritz plaçkiti gjithë botën… prandaj nuk është kaq shumë. Ata dogjën gjithçka në vendin tonë dhe tani të njëjtën gjë po bëjmë edhe në vendin e tyre. Ne nuk jemi të detyruar të ndjejmë keqardhje për ta”. Nëse një ushtar sovjetik refuzonte të merrte pjesë në një përdhunim në grup të grave të tmerruara, ai konsiderohej frikacak ose i paaftë, ndërsa shqetësimi i tij për të burgosurit shihej si “humanitarizëm borgjez”. Një oficer sovjetik, Lev Kopelev, u arrestua disa javë pas protestës së tij të parë. Në atë dimër të ftohtë të vitit 1944, nuk kishte asgjë “borgjeze” apo “humanitare” për Ushtrinë Sovjetike. Gjermanët sigurisht nuk prisnin keqardhje nga sovjetikët. “Në ato pak zona gjermane të mbajtura nga Ushtria e Kuqe”, thuhej në një dokument të inteligjencës gjermane, “sjellja e ushtarëve është saktësisht siç ishte parashikuar në fillim të luftës, në shumicën e rasteve: është e tmerrshme. Vrasjet brutale, përdhunimet e vajzave dhe grave, si dhe fatkeqësitë e papërshkrueshme që ndodhin çdo ditë”. Një i burgosur sovjetik u tha robëruesve të tij gjermanë se kishte një udhëzim specifik nga Stalini, i cili thoshte se duhet të kishte hakmarrje për mizoritë gjermane. Një paketë letrash nga ushtarët sovjetikë që ranë në duart e inteligjencës gjermane në shkurt 1945 vërtetuan realitetin e ashpër: “Zemra është e mbushur me lumturi ndërsa kalojmë në një qytet gjerman të djegur”, u shkruan njëri prindërve të tij. “Ne hakmerremi për çdo gjë dhe hakmarrja jonë është e drejtë. Zjarri për zjarr, gjak për gjak, vdekje për vdekje!” (Arkivat Federale – Bundesarchiv, RH2-2688, 12). Siç ka shkruar shkrimtarja britanike Catherine Merridale pas vitesh studimi të arkivave sovjetike, “dëshmitarët si Kopelev shpejt u bënë paria, viktima të persekutuar ose të detyruar të heshtin”. Përshkrimi i Kopelev për kapjen e Nidenburg ishte tronditës. Ai raportoi përdhunime brutale dhe ekzekutime të civilëve të pafajshëm. Propaganda sovjetike luajti një rol kyç në formësimin e perceptimeve për armikun dhe “hakmarrjen e justifikuar”. Gratë e bartën peshën kryesore të kësaj dhune, por viktima ishin edhe burrat gjermanë. Vlen të theksohet se shumë përdhunime kanë ndodhur para syve të bashkëshortëve, baballarëve dhe fëmijëve. Në shumicën e rasteve njerëzit ishin të pafuqishëm për të parandaluar fatin dhe shikonin sesi gratë dhe nënat e tyre përdhunoheshin nga një luzmë burrash të dehur. Siç shkruan Merridale, një avokat gjerman që i kishte qëndruar pranë gruas së tij hebreje gjatë gjithë sundimit nazist, duke refuzuar të divorcohej me të, pavarësisht rreziqeve, kur mbërritën sovjetikët, ai e mbrojti përsëri, të paktën derisa u godit nga një plumb rus. I gjakosur, ai pa tre burra që përdhunonin gruan e tij. “Gishti i Zotit” Për të mposhtur ushtrinë gjermane shumë mirë të stërvitur, të organizuar dhe luftarake, Stalini rekrutoi njerëz nga fiset që jetonin në thellësi të Azisë dhe i vendosi në vijën e parë, pasi ata ishin të vetmit që mund të përballeshin me gjermanët. Këto fise të egra ranë mbi gjermanët si “gishti i Zotit”, siç kishte Attila dikur, duke bastisur dhe plaçkitur pa dallim midis ushtarëve dhe civilëve. Më 3 prill 1945, Stalini së bashku me Field Marshall Zhukov dhe Ivan Koniev, të mbiquajtur “gjenerali që nuk u tërhoq kurrë”, hartuan planet përfundimtare për Betejën e Berlinit. Në përfundim të mbledhjes u vendos data 16 prill si data e fillimit të betejës. Kjo datë ishte një informacion tepër sekret dhe për këtë arsye iu njoftua gojarisht dy marshallëve. Georgi Zhukov dhe Ivan Koniev, të cilët nxituan të shkojnë në komandat e fronteve të tyre. Megjithëse koha midis fillimit të betejës ishte shumë e shkurtër, ajo duhej përdorur domosdoshmërisht për të riorganizuar dhe forcuar forcat sovjetike, të cilat përbëheshin kryesisht nga mongolët, të cilët nuk treguan mëshirë në betejë. Megjithatë, shumë nga divizionet e pushkëve të Marshall Zhukov numëronin vetëm 3.200 burra, kur përbërja e tyre normale ishte 10.000 deri në 12.000 burra. Kështu Stalini i shpagoi gjermanët, të cilët i konsideronin rusët njerëz të nivelit të dytë, me të njëjtën monedhë. Sipas teorisë së Hitlerit për racën ariane, në mesin e njerëzve të dorës së dytë një vend të spikatur zënë sllavët, të cilët megjithëse janë me origjinë indoeuropiane dhe shumica e tyre janë bionde dhe sy blu, sipas ndjekësve të nazizmit janë një racë thellësisht e ndotur, e përshtatshme për skllavëri në rastin më të mirë dhe shfarosje në rastin më të keq. Numri i gjakut i paguar nga sllavët gjatë Luftës së Dytë Botërore sot është harruar gjerësisht. Pothuajse 31 milionë njerëz (ushtarë dhe civilë) vdiqën në Poloni, Çekosllovaki, Jugosllavi dhe Rusi, ndërsa numri i përgjithshëm i të vdekurve nga lufta ishte 60 milionë. Pra, gjysma e atyre që humbën ishin popullsitë sllave të vetëm katër vendeve. “Pa mëshirë!” ishte rendi që kishin ushtarët gjermanë kur u përballën me sovjetikët. Kjo është arsyeja pse shumë intelektualë sovjetikë i nxitën ushtarët sovjetikë që të mos kursenin jetën e gjermanëve, edhe nëse ishin gra apo fëmijë – dhe të hakmerreshin për vuajtjet që pësoi vendi i tyre nga pushtimi gjerman. Edhe Marshalli Zhukov zakonisht i rezervuar, u kërkoi ushtarëve të tij të mos tregonin mëshirë për banorët e qyteteve gjermane që do të pushtonin. Rrjedhimisht, kishte shumë ushtarë sovjetikë që ishin të mbushur me ndjenjën e hakmarrjes. Stalini, duke njohur sakrificat e ushtarëve sovjetikë të Rusisë Europiane, të cilët u përballën me pushtimin e gjermanëve (operacioni “Barbarossa”) mbushi boshllëqet e shumicës së njësive të Ushtrisë së Kuqe me mongolët, kalmukët, tatarët, kirgizët, armenët, çeçenët dhe azerbajxhanët. Këta njerëz formuan partitë e para bastisëse dhe atyre u atribuohet pjesa më e madhe e përgjegjësisë për vrasjet, përdhunimet dhe mizoritë e kryera në Berlin kundër civilëve, si gjatë betejës ashtu edhe pas pushtimit të qytetit. Por kjo nuk zgjati shumë, pasi Stalini i tërhoqi këto trupa dhe i zëvendësoi me rusë të fisnikëruar nga Rusia europiane. Në kundërshtim me besimin popullor, shkollimi i oficerëve sovjetikë që ishin të diplomuar në shkollat ushtarake ishte i një niveli të lartë dhe shumica e oficerëve të lartë dhe më të lartë njihnin gjuhën gjermane, të cilën e kishin mësuar në shkollat e luftës. Këta oficerë nuk kanë kryer akte dhune, përkundrazi, në shumë raste kanë penguar sovjetikët aziatikë nën komandën e tyre të kryejnë mizori. Sulmi i “Tajfunit të Kuq” Shumë gjermanë, nën presionin psikologjik të përdhunimeve dhe brutaliteteve të tjera, preferuan të kryenin vetëvrasje. Lajmi se sovjetikët po vinin dhe po përdhunonin gratë e tyre, larguan të gjitha pengesat dhe frikën nga vdekja. Një raport i NKVD i Frontit të Parë të Bjellorusisë nën drejtimin e Marshallit Zhukov përshkroi ftohtë pamjen që panë ushtarët sovjetikë në një vendbanim gjerman. “Në një shtëpi gjetëm tetë gjermanë, një plak, pesë gra dhe dy fëmijë 12-13 vjeç. Si shumë – qindra – të tjerë, ata kishin kryer vetëvrasje duke u varur. Në sytë e tyre të fryrë ishte pikturuar tmerri i momentit të fundit. Disa dëshmitarë vendas dëshmuan se përkundër faktit se shumica e grave në vendbanim janë relativisht të moshuara, viktimat ishin të tmerruar sepse ushtarët rusë përdhunonin gratë gjermane”. Pak para ofensivës së madhe sovjetike në provincat lindore të Rajhut në janar 1945, gjenerali Guderian i demonstroi Hitlerit dobësitë gjermane. Sipas tij, epërsia e Ushtrisë së Kuqe vlerësohej si më poshtë: këmbësoria 11:1, tanket 7:1, artileria 20:1, aviacioni 20:1. Takimi i Guderian me Hitlerin në Ziggenberg nuk pati rezultatet e pritura. Udhëheqësi i Rajhut përsëriti pikëpamjen e tij se llogaritjet e agjencisë së inteligjencës ishin “absolutisht marrëzi” dhe se njeriu që përpiloi këtë informacion duhet të mbyllet në një institucion mendor! I irrituar, Guderian tha se Fronti Lindor ishte si një kullë letrash dhe nëse thyhej në ndonjë moment, e gjithë godina do të shembej. Gjenerali i zhgënjyer u kthye në selinë e tij për të parë atdheun e tij të veçantë, Prusinë, të kërcënuar me shkatërrim. Megjithatë gjermanët do të vazhdonin luftën. Pushtimi dhe grabitja e vendbanimeve të Prusisë Lindore vjeshtën e kaluar tregoi qartë fatin që e priste popullin gjerman nëse nuk kontrollohej “Tajfuni i Kuq”. Më 12 janar 1945 Ushtria Sovjetike nisi kundërofensivën e saj të madhe, duke mbuluar një front të gjerë nga Prusia Lindore në Hungari. Pjesa kryesore e sulmit në Prusinë Lindore dhe në Poloninë qendrore, në drejtim të Silesisë, do të merrej nga Fronti i 3-të bjellorus i gjeneralit Çerniakhovski, Fronti i 2-të Bjellorus i Rokosovskit, Fronti i Parë Bjellorus i Zhukovit dhe Fronti i Parë i Ukrainës nën Konievin. Shumë shpejt, më 24 janar, Fronti i 3-të Bjellorus erdhi në distancën e qitjes nga Königsberg, kryeqyteti i Prusisë Lindore, ndërsa Rokossovski dhe Zhukov përparuan në Pomerania dhe Poloninë qendrore. Megjithëse Wehrmacht parashikoi kundërsulmin sovjetik, dobësitë e tij ishin të mëdha dhe çorganizimi dhe pasiguria mbizotëruan në rajonet gjermane. Historiani Anthony Beevor shkruan për këtë: “Në mëngjesin e 13 janarit, ditën e sulmit në Çerniakhovski, një tren gati për t’u nisur për në Berlin u urdhërua nga Feldgendarmerie (Policia Ushtarake) të ndalonte në një stacion. Marshallët thirrën urdhrin që të gjithë ushtarët që i përkisnin divizioneve, numrat e të cilëve duhej të thirreshin, duhej të zbrisnin nga treni dhe të rreshtoheshin menjëherë. Ushtarët që përgatiteshin të largoheshin, shumë prej të cilëve nuk i kishin parë familjet e tyre prej të paktën dy vitesh, u ulën në gjunjë, duke u lutur që divizioni i tyre të mos ishte mes atyre që thërriteshin. Megjithatë, pothuajse të gjithë u detyruan të zbrisnin dhe të rreshtoheshin në bankën e të akuzuarve. Kushdo që nuk paraqitej përballej me dënimin me vdekje. Ushtari i ri Walter Bayer ishte një nga të paktët që shpëtoi. Në pamundësi për të besuar fatin e tij, ai vazhdoi udhëtimin që do ta çonte te familja e tij në Frankfurt, buzë lumit Oder. Por edhe ai shpejt do të përballej me Ushtrinë e Kuqe, më afër shtëpisë së tij, sesa e kishte imagjinuar ndonjëherë”. Ndërkohë, mijëra refugjatë gjermanë të goditur nga paniku ndoqën Wehrmacht-in e mbingarkuar përmes rrugëve të mbuluara me borë, të krateruara nga zjarri i artilerisë sovjetike. Në Balltik, marina gjermane, me operacione të njëpasnjëshme, transportoi refugjatët që grumbulloheshin në brigjet drejt porteve të sigurta në Perëndim. Në të njëjtën kohë, një numër arkivash dhe thesaresh u transferuan nga Fronti Lindor në Arkivin Shtetëror të Marburgut dhe më vonë në minierën e kripës në Grasleben, pranë Helmstedt. Arkivi Shtetëror i Danzigut u transportua gjithashtu atje me pesë vagona, si dhe Arkivi Shtetëror i Königsberg (në shtatë vagona hekurudhore) me të gjitha dokumentet e Urdhrit Teutonik dhe Dukat të Prusisë. Në Lindje dhe në Perëndim gjermanët luftuan me militantizmin që e dallon racën e tyre. Një raport i shkruar nga një udhëheqës i Partisë Nacional Socialiste në dhjetor 1944, i cili përshkruan situatën në Frontin Perëndimor është tipik: “Sa më shumë të shikohet Ushtria e 19-të në luftimet e saj të vështira në Alsace, aq më shumë rritet admirimi për një komunitet luftarak që në fund të fundit, në analizë, nuk është një ushtri e rregullt, por një turmë lara-lara. Megjithatë, është e habitshme që nga kjo turmë doli një organizatë koherente. Edhe vullneti më i fortë, prishet në luftë të pandërprerë. Shumë njerëz janë në limitet e qëndrueshmërisë së tyre. Nëse dikush mund t’i bënte dy ditë gjumë, do të ishte ndryshe. Për shkak të viktimave, ka regjimente prej 80-150 burrash. Fakti që njësi të tilla ende mund të sulmojnë është dyfish mbresëlënës. Kudo faktori vendimtar është performanca individuale e luftëtarëve. Shumë oficerë kanë marrë vendimin se jeta e tyre po merr fund dhe duan ta shesin shtrenjtë”. Rusët po vijnë! Më 20 janar 1945, komanda e Grupit A të Ushtrisë Gjermane, që mbrohej në rajonin e Silesisë, kaloi në duart e gjeneralit Scheirner. Ferdinand Scheirner kishte një reputacion si një luftëtar i ashpër dhe i guximshëm nacional-socialist. Goebbels shkruan për këtë: “Scheirner nuk është tipi i gjeneralit të kolltukut apo të zyrave të stafit. Pjesën më të madhe të ditës e kalon pranë trupave luftarake, me të cilët zhvillon një besim të ndërsjellë, megjithëse është jashtëzakonisht i rreptë. Ai është veçanërisht i ashpër me “shmangësit profesionistë”, siç i përshkruan ata që përpiqen sistematikisht të shmangin luftimet dhe situatat e vështira dhe zhduken me mjeshtëri në plan të dytë, duke shpikur justifikime të ndryshme. Metoda e tij për t’u marrë me këta djem është goxha brutale. Ai i var në pemën më të afërt, duke vendosur mbi ta një tabelë ku shkruhet: “Unë jam një dezertor dhe kam refuzuar të mbroj gratë gjermane dhe fëmijët e tyre”“. Megjithatë, as ky gjeneral “i ashpër” nuk mundi të mbronte Silesian. Nga mesi i shkurtit, qyteti i madh i Breslaut u ndërpre plotësisht dhe 35.000 ushtarë gjermanë, 15.000 milicë të VoIkssturm dhe 80.000 civilë u bllokuan, u rrethuan. Fieldmarshalli Ivan Koniev raporton në kujtimet e tij: “E gjithë enklava dukej se po rrëshqiste, njësitë e rojes së rrethuar po goditeshin aty-këtu, duke kërkuar me dëshpërim një dalje, një shteg shpëtimi. Ndonjëherë ata luftuan në mënyrë të dëshpëruar, por zakonisht dorëzoheshin. Një numër i madh automjetesh dhe karrocash të kafshëve plot me njerëz shkaktuan bllokime në rrugët në jugperëndim të Breslaut. Pasi kishte humbur çdo shpresë për të gjetur qoftë edhe një dalje të vogël shpëtimi, kjo turmë u kthye ngadalë në qytet.” Rrethimi i Breslaut do të zgjaste 77 ditë të dhimbshme. Në veri, në Pomerania, situata ishte e ngjashme. Një grua gjermane që u arratis në perëndim dëshmoi: “Qindra mijëra njerëz nuk mundën të shpëtonin përmes lumit Oder. Ata mbushën rrugët e fshatit, fushat, pyjet, shtigjet. Asgjë nuk mund t’i pengonte rusët. Ata arritën në fshatin tonë më 1 mars (1945). Të gjitha shtëpitë u plaçkitën dhe të gjitha gratë, nga më të vjetrat deri tek vajzat dymbëdhjetëvjeçare, u çnderuan. Të gjithë ne pa asnjë përjashtim patëm të njëjtin fat… Të nesërmen gjetëm disa të reja të varura së bashku me fëmijët e tyre, sepse nuk mund të duronin të ekspozoheshin herë pas here ndaj këtij poshtërimi. Një mësuese e re nga fshati Krisht ishte fshehur në pyll, por e gjetën. E zhveshur, ajo u tërhoq zvarrë në rrugën e fshatit, ku dhjetëra ushtarë ranë mbi të, njëri pas tjetrit… Shtatë ditë pas marrjes së fshatit, na thanë se duhet të largoheshim brenda dhjetë minutash! Nëntëqind prej nesh filluam marshimin nëpër dëborë. Do të na merrnin për punë të detyruar në lindje. Ishte një situatë e tmerrshme. Ne po ecnim në shi dhe borë. Kush ra, humbi. Flinim në shtëpi fermash të grabitura dhe të braktisura, në pisllëk, në kashtë, në pyll. Çdo rus që donte, vinte kur të donte dhe merrte çdo grua që donte para të tjerëve… Më 9 mars na hipën në një mjet transporti, kryesisht femra. Punonim pa pushim nga ora 6 e mëngjesit deri në 9 të mbrëmjes. Herëpashere një ushtar vinte për të kënaqur instinktet e tij me njërën prej nesh. Edhe në mes të natës na zgjonin britmat, që dëshmonin për praninë e ushtarëve dhe për fatin e grave. Kur arrita më në fund në fshat, ku isha e fundit me burrin tim, gratë e tjera më thanë se të gjithë burrat e moshës 15-60 vjeç ishin rrëmbyer, rreth 2000 burra nuk i pamë më, as dëgjuam asgjë, as mësuan diçka për fatin e tyre”. Rita Miller nga Danzig nuk pati fat të ndryshëm. Ajo i përshkroi përvojat e saj si më poshtë: “Unë quhem Rita Miller dhe vij nga Danzig. Ne përjetuam pushtimin rus në shtëpinë tonë. Unë atëherë isha 17 vjeç. Babai im punonte në fabrikën e birrës Richard Fischer në Danzig dhe nuk u dërgua në Wehrmacht. Pak para se rusët të pushtonin Danzigun (mars 1945), ne u përpoqëm të arratiseshim së bashku me dy ushtarë gjermanë në një karrocë, drejt pjesës së brendshme të qytetit. Por avionët rusë hodhën në erë urat dhe ne u bllokuam. Babai im dhe vëllai 9-vjeçar u prenë dhe lanë pas. Nëna ime dhe vëllai im më i vogël – i cili në atë kohë ishte pesë vjeç – u strehuan në një strehë për sulmet ajrore në qendër të Danzigut, ku kishte shumë ushtarë të plagosur. Nëna ime u plagos nga një plumb dhe për disa ditë nuk fliste. Nuk kishte asgjë për ushqim, vetëm shumë cigare. Aty filloi të pijë duhan nëna ime, nuk arrita ta zbuloja kurrë. »Pas disa sulmeve ajrore, rusët sulmuan bunkerin. Na nxorrën me dhunë. Isha vetëm 17 vjeç, pa asnjë përvojë seksuale. Më kapën nga nëna dhe vëllai im, ndërsa një rus i drejtoi një pistoletë nënës sime. Njëri prej tyre më çoi në një komisariat dhe më përdhunoi. Të nesërmen në mëngjes mblodhën disa vajza të reja dhe i mbyllën në një shtëpi. Më çuan në një burg të Wehrmacht në Grounds. Pashë shumë të rinj e të moshuar, të varur në rrugë (…). Ata që nuk mundën të marshonin thjesht u pushkatuan. Në Groundens më mbyllën në një qeli me katër vajza të tjera. Një herë në ditë na jepnin bukë dhe supë. Në oborrin e burgut ku na lejuan të bënim një shëtitje të përditshme, kishte roje ruse që na mbikëqyrnin. Na kanë terrorizuar duke na thënë se do të na dërgojnë në Siberi”. Më 22 janar rusët pushtuan Allenstein dhe më 23 të muajit Ushtria e Blinduar e 5-të e Gardës pushtoi Elbingun. Në të gjithë frontin, blindat dhe këmbësoria ruse ishin përfshirë në një konflikt vdekjeprurës, midis një mori refugjatësh që po iknin drejt perëndimit në kushte shumë të pafavorshme, për shkak të dimrit. Gratë, fëmijët dhe të moshuarit të grumbulluar në falangat e vagonëve të ngarkuar me furnizime, figura tragjike që zvarriteshin ngadalë nëpër dëborë, ishin shkatërruar nga T-34 sovjetikë. Vizita e Gehring Në fillim të shkurtit, koloneli SS austriak Otto Skorzeni u thirr për të marrë përsipër mbrojtjen e urës suedeze në lumin Oder. Ai kishte në dispozicion një forcë prej 15.000 burrash të përbërë nga vullnetarë gjermanë, norvegjezë, danezë, holandezë, belgë dhe francezë të Waffen SS. Epërsia e armikut në këmbësorinë, tanke, artileri dhe forca ajrore ishte 15:1. Pavarësisht shifrave dëshpëruese, gjermanët u mbrojtën. Katër nga shokët e vjetër të Skorzenit, të cilët ishin bashkuar me të në çlirimin e Musolinit në Gran Sasso, Itali, u vranë në luftime trup me trup, por fronti qëndroi për disa ditë. I guximshëm nga pushimi i përkohshëm, Hermann Gehring vizitoi Skorchenin në Swedt: “Në postin tim komandues në Swedt”, shkruan Skorcheni, “papritur takova Field Marshallin Geiring. Stafi i tij e thërriste shpesh për të mësuar sesi po shkonin gjërat. Po vinte, tha, si komshi. Rezidenca e tij e famshme në Carinhall ishte pak më në perëndim. Marshalli nuk erdhi me një uniformë të ndritshme dhe nuk solli shenja në tunikën e tij gri. Ai donte të ishte në front dhe për mendimin tim, asgjë nuk mund t’i ndryshonte mendjen. Një gjeneral nga rrethi i tij, megjithatë, më pëshpëriti: “Do të jetë përgjegjësia jote”! Sapo u errësua, urdhërova që automjetet të ndalonin në rrugën për në Niederkronig dhe vazhduam në këmbë. Nganjëherë binim në tokën e ngrirë kur një predhë artilerie armike binte afër nesh. Geiring ishte i interesuar kryesisht për tanket e armikut, disa prej të cilëve digjeshin përreth. Ai donte patjetër të vizitonte një armë kundërajrore 88 mm që ne përdorëm si armë kundërtank dhe të përgëzonte përdoruesit e saj. Përveç shtrëngimeve duarsh, ai u jepte pije, cigare dhe puro me të cilat ishte gjithmonë i furnizuar mirë. Ai bëri të njëjtën shpërndarje në stacionin tonë komandues të parashutistëve. Ishte mjaft errësirë kur shoqërova Geringun në urën e madhe të Oderit. “Nuk duhet të kalojnë Oderin në mëngjes nga këtu”, më tha. “Kurrë, për sa kohë që ne mund të mbrohemi, Marshall, iu përgjigja!”” Rënia e Posenit Më 18 shkurt, Posen (atëherë Prusia, tani Polonia) ra. Garnizoni i vogël gjerman, i shkëputur rreth 200 kilometra nga linjat miqësore, rezistoi deri në fund. Sovjetikët depërtuan duke përdorur flakëhedhës dhe granata dhe u angazhuan në luftime trup me trup për të pastruar lagjet gjermane të qytetit. Në xhepin e fundit të rezistencës, komandanti gjerman, gjeneralmajor Ernst Gommel, u shtri mbi një flamur svastika në dhomën e tij dhe kreu vetëvrasje. Garnizoni u dorëzua. Pasuan plaçkitjet dhe përdhunimet që tani ishin sinonim i përparimit të Ushtrisë së Kuqe. E njëjta gjë ndodhi në Schwerin. Shkrimtari ruso-hebre Vasili Grossman, i cili ndoqi sovjetikët si korrespondent i gazetës “Krasnaya Zvezda” (Ylli i Kuq), shkruan për të: “Gjithçka po digjet. Po bëhet grabitja. Gehman dhe mua na dhanë një shtëpi që u shpëtua. Gjithçka është në vendin e vet, kuzhina është ende e ngrohtë, mbi të një çajnik me ujë që nuk ka pasur kohë të ftohet. Është e qartë se pronarët sapo e kanë braktisur. Dollapët janë plot me gjëra. I ndaloj kategorikisht (ata që ishin me mua) t’i prekin. Vjen komandanti (i qytetit), më kërkon leje të vendosë në shtëpi një kolonel të Shtabit të Përgjithshëm, i cili sapo ka ardhur. Sigurisht që e lejoj. Koloneli është i madh! Një fytyrë e mrekullueshme ruse! Gjithë natën nga dhoma e kolonelit ku po pushon dëgjohen zhurma. Në mëngjes u largua pa na përshëndetur. Hyjmë në dhomën e tij. Kaos! Koloneli ka zbrazur dollapët si një grabitës i vërtetë… Një grua e moshuar ka bërë vetëvrasje duke u rrëzuar nga një ndërtesë që digjej. Hyjmë në një shtëpi. Në dysheme, në një pellg gjaku, shtrihet një plak i pushkatuar nga grabitësit. Në oborrin e shkretë, kafaze me lepuj dhe pëllumba. Për t’i shpëtuar nga zjarri hapim dyert e kafazeve. Dy papagaj, të ngordhur në një kafaz. Në zyrën e komandantit (qytet), një grup robërish francezë të luftës ankohen se disa ushtarë të Ushtrisë së Kuqe u kanë marrë orët, duke u dhënë një rubla për secilën orë. Një grua gjermane e veshur me të zeza me buzë të ngrira flet me një zë që mezi dëgjohet. Me të është një vajzë me plagë të zeza dhe të purpurta në qafë dhe fytyrë, sy të fryrë, mavijosje të tmerrshme në duar. Kjo vajzë është dhunuar nga një ushtar i kompanisë së transfertave të Shtabit të Përgjithshëm. Ai është edhe këtu, i kuq, i dhjamosur, i përgjumur. Komandanti e bën me përtesë marrjen në pyetje. Gjëra të tmerrshme u ndodhin grave gjermane. Një intelektual, gruaja e të cilit rastësisht pranonte “vizitat” e ushtarëve të Ushtrisë së Kuqe, me ndihmën e gjesteve shprehëse dhe të folurit rusisht të thyer, shpjegon se sot gruaja e tij u përdhunua nga dhjetë burra. Këtu është edhe zonja… Na tregojnë sesi dhunuan një nënë që ishte lehonë në hambar. Të afërmit e saj hynë në hambar dhe iu lutën përdhunuesve që ta linin të ikte për pak, sepse foshnja e uritur po qante”. Pomerania është në zjarr Pomerania (“nga deti”) ndodhet në bregun e Detit Baltik, në të dy anët e lumit Oder. Qytetet kryesore janë Szczecin dhe porti i Gdansk. Zona mbrohej nga Batalioni i 500-të i Parashutave të Waffen SS, nën kolonelin Otto Skorzeni. Në mars, ushtritë sovjetike shtypën xhepat gjermanë të rezistencës në Prusinë Lindore dhe Perëndimore dhe pushtuan Pomeraninë. Kohlberg ra më 18 mars dhe Danzig 12 ditë më vonë. Kudo kishte një imazh shkretimi. Hans Gliewe, një student nga Danzig, përshkroi orët e fundit dramatike pak para përparimit rus: “Mendoj se nuk do ta harroj kurrë, sa të jetoj, atë ditë, 9 Mars, në Danzig… Kishim gjetur një vend për të qëndruar. Në orën shtatë të pasdites sirenat filluan të bien. Bombardimet filluan menjëherë më pas. Dyshemeja u drodh dhe dritaret filluan të kërcasin. Zbritëm me nxitim shkallët dhe vrapuam drejt strehës më të afërt të sulmeve ajrore. Ishte aq plot me njerëz, saqë mezi mund të futeshim brenda. Disa qindra refugjatë jetuan atje për disa ditë. Kur më në fund hoqëm dorë dhe dolëm jashtë, qielli ishte i kuq dhe mbi shtëpi kishte kolona tymi të zi. Pastaj pamë se edhe shtëpia jonë po digjej. Kishim lënë çantat brenda… Të nesërmen në mëngjes dolëm përsëri në rrugët e rrënuara dhe kërkuam diku tjetër për të qëndruar. Gjetëm një të njohur dhe na çoi në shtëpinë e tij. Fjetëm në dysheme. Nëna ime ishte pothuajse gjithë ditën jashtë duke kërkuar diçka për të ngrënë. Atë natë erdhën refugjatë të tjerë dhe donin të hynin brenda. Natën vonë një grua erdhi me një fëmijë në krahë. Fytyra e foshnjës ishte e bardhë, lëkura e tij dukej transparente, e rrudhur. Këmba e djathtë e foshnjës ishte prerë nga lart dhe trungu ishte mbështjellë me lecka të përgjakur…” Në portin gjerman të Gotenhafen në ditët e para të marsit, infiltrimet sovjetike arritën në periferi të qytetit. Predha ranë mbi civilët e ngujuar në bodrume dhe bunkerë. Nga deti, marina gjermane me armët e saj të rënda po përpiqej të kapte përparimin rus, ndërsa mijëra refugjatë dhe të plagosur vërshuan në port, me dëshpërimin, në kërkim të një anijeje. Boshti kryesor që shkonte poshtë në kalatë ishte mbushur me kratere të mëdha nga goditjet e vazhdueshme të artilerisë sovjetike. Shumica e ndërtesave ishin rrafshuar dhe një erë e padurueshme gazesh dhe lëndësh djegëse mbyti gjithçka. Në anë të rrugëve kishte armë dhe kufoma të braktisura. Shkrimtari Guy Sazer, i cili në atë kohë shërbente në Divizionin “Gross-DeutschIand”, kujton ferrin e Gotenhafenit: “Ne ndihmuam të moshuarit që ishin braktisur nga më të rinjtë përballë përparimit sovjetik. Në natën e ndezur nga lufta, ndjemë se edhe një herë e kishim kryer detyrën. I morëm dhe i çuam pleqtë në port, ku kishte ardhur një anije për t’i marrë. Avionët për fat të keq nuk ndaluan së rrotulluari. Pas zjarreve që ende digjnin në rrënojat buzë rrugës, ata mbollën vdekjen mbi vetëmohimin tonë. Vranë rreth pesëmbëdhjetë persona, ndërsa u përpoqëm në çdo mënyrë të tërhiqnim pleqtë, por ata nuk mundën të na ndiqnin…” Më tragjiku nga të gjitha ishte fakti se disa javë pas përfundimit të luftës, qytete si Danzig pësuan një shkatërrim të pashpjegueshëm, nga armiku. Edhe pse sovjetikët e dinin që ky qytet i veçantë do të përfundonte në duart e polakëve, më 26 maj 1945, ata i vunë flakën sektorit të vjetër. Kishat e bukura gotike, si ato të Shën Bartolomeut, Shën Katerinës dhe Shën Gjonit që u prekën nga bombardimet, pësuan shkatërrim total. Stalini kishte fituar luftën kundër Rajhut të Tretë, por ai donte të përfundonte luftën kundër të keqes rë së shkuarës gjermane. Siç vërejti me shumë vend historiani Jörg Friedrich: “Në fillim të luftës, slogani ‘Nuk dua të vdes për Danzig’ qarkullonte, disi në mënyrë të pahijshme”. Në fund, megjithatë, Danzig duhej të vdiste… Sulmuesit arritën të rrëmbenin magazinat e mallrave, si dhe shtëpitë e shumta aristokrate të cilat ishin të rreshtuara me radhë, të cilat në fund u rrafshuan”. Përmbledhje Doktrina e Hitlerit se njerëzit ndahen në dy kategori, njerëz normalë dhe njerëz të nivelit inferior, të dytë, dhe se midis njerëzve të nivelit të dytë sllavët zënë një vend të spikatur, rezultoi që popujt sllavë të paguanin një taksë të rëndë gjaku gjatë Luftës së Dytë Botërore, me afro 31 milionë të vdekur, pasi pushtimi gjerman i Rusisë (Operacioni Barbarossa) bëri që sovjetikët të rekrutonin burra nga fiset e egra thellë në Azi për të kundërshtuar tërbimin gjerman. Rezultati ishte se sjellja e shumicës së njerëzve të Ushtrisë Sovjetike në territoret e pushtuara gjermane i tejkaloi kufijtë e barbarizmit. Këta burra përdhunuan gra të pambrojtura dhe ekzekutuan qytetarë të paarmatosur, të moshuar, të plagosur dhe invalidë. Është karakteristikë se ata ekzekutuan në vend të gjithë të plagosurit e ushtrisë gjermane që ishin shtruar në spitalin e përgjithshëm të Königsberg. Për disa ditë gratë e qytetit me kazma dhe lopata hapën varre masive për mijëra viktima. Vlerësohet se më shumë se 2.000,000 gra gjermane u përdhunuan nga burrat e ushtrisë sovjetike, të cilët plaçkitën dhe masakruan me një ritëm të ngadalësuar vetëm nga i ftohti i hidhur i dimrit të fundit të luftës. Dhe kur mbaroi Beteja e Berlinit, në të cilën sovjetikët patën 80.000 të vdekur, Stalini i zëvendësoi këto trupa të egra me të tjera nga Rusia europiane. Vladimir Gelfand, një hebre nga Ukraina Qendrore, i cili shërbeu si toger në Ushtrinë e Kuqe, regjistroi në ditarin e tij gjithçka që pa dhe përjetoi. “Macet femra gjermane të robëruara deklaruan se donin të hakmerreshin për burrat e tyre të vdekur. Ne duhet t’i shfarosim pa mëshirë. Ushtarët sugjerojnë t’i shfarosin përmes organeve gjenitale, por unë thjesht do t’i shfarosja”, shkruan ai në mënyrë karakteristike. Por përshkrimet më apokaliptike të Vladimir Gelfand kanë të bëjnë me periudhën gjatë së cilës trupat sovjetike ishin në Berlin. Një ditë, ndërsa Gelfand po ecte me biçikletë përgjatë lumit Spree, ai takoi një grup femrash gjermane që ishin të ngarkuara me valixhe dhe pako. Duke folur gjermanishte të thyer, ai i pyeti se ku po shkonin dhe pse u larguan nga shtëpitë e tyre. “Me tmerrin e gdhendur në fytyrat e tyre, ata më treguan se çfarë kishte ndodhur natën e parë pas mbërritjes së Ushtrisë së Kuqe”, shënoi oficeri sovjetik në ditarin e tij. |
||
|
||
Mariela Stefanllari |
© Mast.al
© Mariela Stefanllari
Schlesien 1945: Ethnische Säuberung, erste Bestrafung der Deutschen für ihre Verbrechen in Zweiter Weltkrieg |
Im Herbst 1944 erreichten Truppen der Roten Armee die Ostgrenzen des Deutschen Reiches. In den folgenden Monaten erlebten Ostpreußen, Pommern und Schlesien die schwerste Tragödie, die das deutsche Volk im Zweiten Weltkrieg erleiden musste – eine Tragödie, die letztlich zur Vertreibung der deutschen Bevölkerung aus ihren angestammten Heimatregionen führte. Die Rache der Roten Armee Das blutigste Kapitel der Geschichte Tausende Frauen und Kinder starben an der Kälte oder wurden getötet, da die NSDAP-Führung, unfähig die Niederlage zu akzeptieren, die Evakuierung der Zivilbevölkerung verboten hatte. Aus Furcht vor den Repressalien der Roten Armee flohen mehr als sieben Millionen Menschen in den Westen. Unterschiedliche Schicksale Zwischen zwei Tyrannen Die Berichte der Flüchtlinge Tatsächliche Aufrufe zur Gewalt Nemersdorf, 20./21. Oktober 1944: Die Anatomie eines Massakers Was in dem kleinen Dorf Nemersdorf und der umliegenden Landschaft geschah, überstieg die Grenzen menschlicher Vorstellungskraft und Barbarei. Die sich zurückziehenden sowjetischen Truppen massakrierten gnadenlos Hunderte unschuldiger Zivilisten, darunter Frauen und kleine Kinder. Frauen wurden gehetzt und anschließend an Scheunen- oder Kutschentore genagelt oder von sowjetischen Panzern zerquetscht. Kein kleines Kind überlebte. Vierzig französische Kriegsgefangene, die auf örtlichen Bauernhöfen arbeiteten, sowie einige Deutsche, die sich bereitwillig zu Kommunisten erklärten, wurden von sowjetischen Soldaten hingerichtet. Das Ziel der Roten Armee mit diesen Gräueltaten war es, die Deutschen völlig zu demoralisieren, von denen viele noch immer glaubten, Hitler könne das Kriegsgeschehen wenden. Einer von ihnen war General Guderian, der sagte: „Wenn dem Führer dies gelingt – und ich bin fest davon überzeugt, dass sich die Gelegenheit eines Tages ergeben wird –, dann wird er nicht nur der Mann des Jahrhunderts, sondern der Mann des Jahrtausends sein.“ Die deutschen Behörden nutzten die sowjetischen Massaker schnell propagandistisch aus. Gauleiter Koch und Joseph Goebbels schickten Fotografen und Journalisten, um die Gräueltaten zu dokumentieren. Die Tragödie wurde als Beispiel sowjetischer Brutalität publik gemacht und gleichzeitig eingesetzt, um die Verteidiger der ostdeutschen Provinzen zu motivieren. In Ostpreußen wurden Plakate mit Darstellungen der Opfer verteilt, und in allen Kinos des Reiches wurden entsprechende Filmbeiträge gezeigt. Viele Frauen, die diese Bilder sahen, beeilten sich, Gift zum Trinken zu kaufen, für den Fall, dass sie in sowjetische Hände fallen sollten. Berichte und Augenzeugenberichte zum Massaker Ein Augenzeuge, Joachim Reiss, berichtete: „Nach einem deutschen Gegenangriff stabilisierte sich die Front und der Feind zog sich auf seine Stützpunkte zurück. Nach der Meldung (in den frühen Morgenstunden des 21. Oktober 1944) machten wir uns auf den Weg nach Nemersdorf... Links und rechts auf den angrenzenden Feldern lagen Leichenberge. Kleine Kinder, junge Frauen und alte Frauen, schrecklich entstellt bis zur Unkenntlichkeit. Unter den Toten fanden wir einige Flüchtlinge und einige ehemalige französische Kriegsgefangene. Mehrere Wehrmachtssoldaten berichteten von nackten, gekreuzigten Frauen, die sie tot in Scheunentoren gefunden hätten. Gleichzeitig lag auf der öffentlichen Straße (Reichsstraße 132) verstreutes sowjetisches Material: Lastwagen, beschädigte Kanonen und Panzer ... Auf dem ersten Bauernhof, den wir trafen, sahen wir auf der linken Straßenseite neben einem Karren vier nackte Frauen mit gefesselten Händen. Etwas weiter unten, beim Gasthof „Roler Krug“, kamen wir durch die Türen zweier nackter Frauen, die mit Nägeln gekreuzt waren. Als wir dann die Häuser durchsuchten, fanden wir insgesamt 72 schrecklich entstellte Frauen und Kinder. Die meisten wurden mit einem harten Gegenstand getötet. Wir fanden eine tote alte Frau in einem Sessel. Die Hälfte ihres Kopfes fehlte. Es war offenbar mit einer Axt oder einem Spaten geschlagen worden. Die Leichen wurden auf den Dorffriedhof gebracht, wo sie drei Tage lang unbestattet blieben. Am vierten Tag erschien eine internationale Ärztedelegation, um die Toten zu untersuchen. Ein gemeinsames Ergebnis war, dass alle Frauen im Alter von 8 bis 84 Jahren vergewaltigt und sexuell missbraucht wurden.“ Abstieg in die Hölle Obwohl sie überfordert waren, waren sie dennoch ständig wachsam und zeichneten sich durch eine abnorme Hyperaktivität aus, die aus der starken Angst um ihre Existenz entstand. „Sie durften nicht zu spät in die Läden kommen, weil sie sonst keine anderen Waren finden würden. Sie sollten nicht zu spät zur Straßenbahnhaltestelle kommen, da diese sonst weg wäre oder die Sitzplätze belegt wären. Sie durften nicht zu spät zur Arbeit kommen, da sonst ihr Gehalt einbehalten würde. Sie sollten nicht zu spät zum Restaurant kommen, weil sie sonst nichts zu essen finden würden. Außerdem mussten sie früh nach Hause kommen, sonst würden sie auf der Straße vom Alarm erschreckt. Außerdem waren der Ansturm und die Wut Gegenmittel gegen Kontemplation und tiefe existenzielle Ängste.“ Joseph Goebbels hatte die Deutschen gewarnt, dass die Bolschewiki ein asiatischer Mob seien, ein barbarischer Mob mit einem Hang zu primitiver Zerstörung und Rache. Infolgedessen flohen Hunderttausende Ostdeutsche nach Westen, trotz der bitteren Winterkälte und der Bedrohung durch sowjetische Panzer, und bildeten den größten Exodus, den Europa im gesamten 20. Jahrhundert erlebte. „Es gibt keinen einzigen Einwohner mehr in der Stadt“, bemerkte ein sowjetischer Soldat am 23. Januar 1945, als er in Insterburg ankam. „Und warum das? Wir würden sie nicht essen.“ Vielleicht wurden sie nicht gegessen, aber Insterburg wurde zerstört. Das Schloss und die eleganten Kirchen der Stadt mit ihren hohen Glockentürmen wurden in Brand gesteckt. Die Leichen von Männern und Pferden lagen auf der Straße, neben verlassenen Lastwagen und verbrannten Möbeln. Gewalt und moralischer Zerfall in der Roten Armee In jener Nacht schliefen Rabichev und seine Soldaten in einem verlassenen deutschen Bunker. In jedem Raum lagen Leichen: Leichen kleiner Kinder, alter Männer und Frauen, die vor ihrem Tod mehrfach vergewaltigt worden waren. Der Anblick der Toten schockierte niemanden mehr. „Wir waren so müde,“ schreibt Rabichev, „dass wir uns zwischen ihnen auf den Boden legten und einschliefen.“ Viele sowjetische Offiziere waren entsetzt über diese unnötige Verwüstung deutscher Städte und die Massenmorde, doch die verantwortlichen politischen Führer der Partei hatten stets eine Antwort parat: „Fritz hat die ganze Welt ausgeplündert … also ist es nicht so viel. Sie haben in unserem Land alles niedergebrannt, und jetzt tun wir dasselbe in ihrem Land. Wir sind nicht verpflichtet, Mitleid mit ihnen zu haben.“ Wer sich weigerte, an Gruppenvergewaltigungen verängstigter Frauen teilzunehmen, galt als Feigling oder inkompetent. Sorge um die Gefangenen wurde als „bürgerliche Humanität“ abgetan. Ein sowjetischer Offizier, Lew Kopelev, wurde wenige Wochen nach seinem ersten Protest verhaftet. Im kalten Winter 1944 war an der Sowjetarmee weder „bürgerlich“ noch „humanitär“. Die Deutschen erwarteten wohl kaum Mitleid von den Sowjets. „In den wenigen von der Roten Armee gehaltenen deutschen Gebieten“, heißt es in einem deutschen Geheimdienstbericht, „ist das Verhalten der Soldaten in den meisten Fällen genau so, wie es zu Beginn des Krieges vorhergesagt wurde: es ist schrecklich.“ Die brutalen Morde, die Vergewaltigungen von Mädchen und Frauen sowie die unbeschreiblichen Katastrophen, die täglich geschahen, waren erschreckend. Ein sowjetischer Gefangener erklärte seinen deutschen Bewachern, er habe von Stalin konkrete Anweisungen erhalten, dass es Rache für die deutschen Gräueltaten geben müsse. Ein Paket mit Briefen sowjetischer Soldaten, das im Februar 1945 in die Hände des deutschen Geheimdienstes fiel, bestätigte diese harte Realität: „Das Herz ist voller Glück, wenn wir durch eine brennende deutsche Stadt gehen“, schrieb einer an seine Eltern. „Wir rächen uns für alles und unsere Rache ist gerecht. Feuer für Feuer, Blut für Blut, Tod für Tod!“ (Bundesarchiv – RH2-2688, 12). Wie die britische Historikerin Catherine Merridale nach Jahren des Studiums sowjetischer Archive feststellte, „wurden Zeugen wie Kopelev bald zu Parias, zu Opfern, die verfolgt oder zum Schweigen gebracht wurden.“ Kopelevs Beschreibung der Einnahme von Nidenburg war erschütternd. Er berichtete von brutalen Vergewaltigungen und Hinrichtungen unschuldiger Zivilisten. Die sowjetische Propaganda spielte eine Schlüsselrolle bei der Konstruktion des Feindbildes und der Rechtfertigung der „gerechten Rache“. Die Hauptlast der Gewalt und das Schicksal der deutschen Bevölkerung Wie Merridale berichtet, schützte ein deutscher Anwalt, der seiner jüdischen Frau während der gesamten NS-Herrschaft beistand und sich trotz aller Gefahren weigerte, sich von ihr scheiden zu lassen, sie erneut, als die Sowjets eintrafen – zumindest bis er von einer russischen Kugel getroffen wurde. Blutüberströmt musste er mit ansehen, „wie drei Männer seine Frau vergewaltigten.“ „Der Finger Gottes“ Diese wilden Stämme fielen wie einst Attila als „Finger Gottes“ über die Deutschen her und plünderten ohne Unterschied zwischen Soldaten und Zivilisten. Am 3. April 1945 entwarf Stalin zusammen mit Feldmarschall Schukow und Iwan Konjew – auch bekannt als „der General, der sich nie zurückzog“ – die endgültigen Pläne für die Schlacht um Berlin. Am Ende des Treffens wurde der 16. April als Beginn der Schlacht festgelegt. Dieses Datum blieb streng geheim und wurde den Frontkommandanten mündlich mitgeteilt. Schukow und Konjew führten ihre Truppen an die Spitze der Fronten. Obwohl die Zeit bis zum Beginn der Schlacht kurz war, wurde sie genutzt, um die sowjetischen Streitkräfte neu zu organisieren und zu verstärken – vor allem mit mongolischen Einheiten, die im Kampf keine Gnade kannten. Viele Schützendivisionen unter Marschall Schukow zählten jedoch nur etwa 3.200 Mann, während ihre Sollstärke 10.000 bis 12.000 betrug. Stalin zahlte den Deutschen, die er als ein zweitklassiges Volk betrachtete, mit gleicher Münze zurück. Nach Hitlers Theorie der arischen Rasse nehmen die Slawen unter den Menschen zweiter Klasse eine herausragende Stellung ein – sie seien, so die Nationalsozialisten, trotz ihrer indogermanischen Herkunft und vieler blonder und blauäugiger Vertreter, eine „zutiefst verschmutzte Rasse“, die bestenfalls zur Sklaverei, schlimmstenfalls zur Vernichtung bestimmt sei. Der Blutzoll, den die slawischen Völker im Zweiten Weltkrieg zahlten, ist heute weitgehend vergessen. In Polen, der Tschechoslowakei, Jugoslawien und Russland starben fast 31 Millionen Menschen – Soldaten und Zivilisten –, während die Gesamtzahl der Kriegstoten bei etwa 60 Millionen lag. Die Hälfte der Verluste entfiel damit auf die slawische Bevölkerung dieser vier Länder. „Keine Gnade!“ – so lautete der Befehl der deutschen Soldaten, als sie den Sowjets gegenüberstanden. Viele sowjetische Intellektuelle forderten ihre Soldaten auf, das Leben der Deutschen nicht zu verschonen, auch wenn es Frauen oder Kinder betrafen, um das Leid zu rächen, das ihr Land durch die deutsche Besatzung erfahren hatte. Sogar Marschall Schukow, sonst eher zurückhaltend, forderte seine Soldaten auf, den Bewohnern der deutschen Städte keine Gnade zu zeigen. Folglich gab es viele sowjetische Soldaten, die von Rachegefühlen erfüllt waren. Stalin erkannte die Opfer der sowjetischen Soldaten aus dem europäischen Russland an, die der deutschen Invasion (Operation „Barbarossa“) ausgesetzt waren, und füllte die Reihen der Roten Armee mit Mongolen, Kalmücken, Tataren, Kirgisen, Armeniern, Tschetschenen und Aserbaidschanern auf. Diese Männer bildeten die ersten Razziatrupps und tragen die Hauptverantwortung für Morde, Vergewaltigungen und Gräueltaten, die sowohl während der Schlacht um Berlin als auch nach der Eroberung der Stadt an der Zivilbevölkerung verübt wurden. Doch dies dauerte nicht lange, denn Stalin zog diese Einheiten zurück und ersetzte sie durch „geadelte“ Russen aus dem europäischen Teil Russlands. Ausbildung und Verhalten sowjetischer Offiziere Angriff des „Roten Taifuns“ Kurz vor der großen sowjetischen Offensive in den Ostprovinzen des Reiches im Januar 1945 zeigte General Guderian Hitler die deutschen Schwächen auf. Nach seinen Angaben lag das Kräfteverhältnis zugunsten der Roten Armee bei Infanterie 11:1, Panzer 7:1, Artillerie 20:1 und Luftfahrt 20:1. Das Treffen zwischen Guderian und Hitler in Ziggenberg brachte jedoch keine erwarteten Ergebnisse. Hitler bezeichnete die Geheimdienstberechnungen als „absoluten Unsinn“ und meinte, der Mann, der diese Informationen gesammelt habe, solle in eine psychiatrische Anstalt eingewiesen werden. Guterian reagierte verärgert und sagte, die Ostfront sei wie ein Kartenhaus, das jederzeit zusammenbrechen könne. Der enttäuschte General kehrte in sein Hauptquartier zurück und sah, dass sein besonderes Heimatland Preußen von der Zerstörung bedroht war. Dennoch würden die Deutschen den Krieg fortsetzen. Die Invasion und Plünderung ostpreußischer Siedlungen im Herbst 1944 zeigte deutlich, welches Schicksal das deutsche Volk erwartete, wenn der sogenannte „Rote Taifun“ nicht gestoppt werden konnte. Am 12. Januar 1945 startete die Sowjetarmee ihre große Gegenoffensive und deckte eine weite Front von Ostpreußen bis Ungarn ab. Der Hauptteil des Angriffs in Ostpreußen und Zentralpolen in Richtung Schlesien sollte von der 3. Weißrussischen Front unter General Tschernjachowski, der 2. Weißrussischen Front unter Rokossowski, der 1. Weißrussischen Front unter Schukow sowie der 1. Ukrainischen Front unter Konjew durchgeführt werden. Bald darauf, am 24. Januar, rückte die 3. Weißrussische Front in Schussweite von Königsberg, der ostpreußischen Hauptstadt, vor, während Rokossowski und Schukow nach Pommern und Zentralpolen vordrangen. Obwohl die Wehrmacht den sowjetischen Gegenangriff erwartete, waren ihre Schwächen groß. In den deutschen Regionen herrschten Desorganisation und Unsicherheit. Der Historiker Anthony Beevor beschreibt: „Am Morgen des 13. Januar, dem Tag des Tschernjachowski-Angriffs, wurde einem Zug, der gerade nach Berlin fahren wollte, von der Feldgendarmerie befohlen, an einem Bahnhof anzuhalten. Die Marschälle befahlen, dass alle Soldaten der aufgerufenen Divisionen sofort aussteigen und sich aufstellen sollten. Soldaten, die sich auf den Abzug vorbereiteten und viele ihre Familien seit mindestens zwei Jahren nicht mehr gesehen hatten, fielen auf die Knie und beteten, dass ihre Division nicht aufgerufen werde. Doch fast alle mussten von Bord gehen und sich am Bahnhof aufstellen. Wer nicht erschien, dem drohte die Todesstrafe.“ Flucht und Widerstand in den letzten Kriegstagen Die deutsche Marine transportierte in der Ostsee in aufeinanderfolgenden Einsätzen die an die Küste strömenden Flüchtlinge zu sicheren Häfen im Westen. Gleichzeitig wurden zahlreiche Archive und Kulturschätze von der Ostfront ins Staatsarchiv Marburg und später ins Salzbergwerk Grasleben bei Helmstedt gebracht. Auch das Staatsarchiv Danzig wurde in fünf Waggons dorthin transportiert, ebenso das Staatsarchiv Königsberg in sieben Eisenbahnwaggons – mit sämtlichen Dokumenten des Deutschen Ordens und der Herzöge von Preußen. Kämpferischer Geist trotz Chaos Viele Menschen waren am Rande ihrer Belastbarkeit. „Wenn ihm jemand zwei Tage Schlaf geben könnte, wäre es anders. Aufgrund von Verlusten gibt es Regimenter von 80-150 Mann. Dass solche Einheiten noch angreifen können, ist doppelt beeindruckend. Überall ist die individuelle Leistung der Kämpfer ausschlaggebend. Viele Beamte haben die Entscheidung getroffen, dass ihr Leben zu Ende geht und sie es teuer verkaufen wollen.“ Die Russen kommen! Besonders scharf ging er gegen „professionelle Vermeidungser“ vor – jene, die systematisch Schlägereien und schwierigen Situationen aus dem Weg gingen, sich geschickt in den Hintergrund drängten und Ausreden erfanden. Seine Strafen waren brutal: Er ließ solche Soldaten an nächstgelegene Bäume hängen und befestigte Schilder mit der Aufschrift: „Ich bin ein Deserteur und habe mich geweigert, deutsche Frauen und ihre Kinder zu beschützen.“ Doch selbst dieser „harte“ General konnte Schlesien nicht verteidigen. Mitte Februar war Breslau vollständig eingeschlossen: 35.000 deutsche Soldaten, 15.000 Volkssturm-Milizionäre und 80.000 Zivilisten waren umzingelt. Feldmarschall Iwan Konjew berichtete in seinen Memoiren: „Die ganze Enklave schien zu verschwinden, die umzingelten Wacheinheiten wurden hier und da getroffen und suchten verzweifelt nach einem Ausgang, einem Fluchtweg. Manchmal kämpften sie verzweifelt, aber meistens ergaben sie sich. Zahlreiche Fahrzeuge und mit Menschen beladene Tierkarren sorgten für Staus auf den Straßen südwestlich von Breslau. Nachdem diese Menge alle Hoffnung aufgegeben hatte, auch nur einen kleinen Ausweg zu finden, kehrte sie langsam in die Stadt zurück.“ Die Belagerung von Breslau dauerte 77 schmerzhafte Tage. Im Norden, in Pommern, war die Lage ähnlich. Eine geflohene deutsche Frau berichtete: „Hunderttausende Menschen konnten nicht über die Oder fliehen. Sie füllten Straßen, Felder, Wälder und Wege des Dorfes. Nichts konnte die Russen aufhalten. Sie kamen am 1. März 1945 in unserem Dorf an. Alle Häuser wurden geplündert und alle Frauen, von den ältesten bis zu den zwölfjährigen Mädchen, entehrt. Ausnahmslos alle von uns erlitten das gleiche Schicksal.“ Am nächsten Tag fanden wir mehrere junge Frauen zusammen mit ihren Kindern erhängt vor, weil sie es nicht ertragen konnten, dieser Demütigung immer wieder ausgesetzt zu werden. Eine junge Lehrerin aus dem Dorf Krisht versteckte sich im Wald, wurde aber gefunden. Nackt wurde sie zur Dorfstraße geschleift, wo Dutzende Soldaten nacheinander über sie herfielen ... Sieben Tage nach der Übernahme des Dorfes wurde uns gesagt, wir sollten innerhalb von zehn Minuten abreisen! Neunhundert von uns begannen den Marsch durch den Schnee. Sie würden uns zur Zwangsarbeit im Osten mitnehmen. Es war eine schreckliche Situation. Wir waren bei Regen und Schnee unterwegs. Wer fiel, hat verloren. Wir schliefen in geplünderten und verlassenen Bauernhäusern, im Dreck, im Stroh, im Wald. Jeder Russe, der wollte, kam, wann er wollte, und nahm sich vor den anderen jede Frau, die er wollte ... Am 9. März wurden wir, hauptsächlich Frauen, in ein Transportfahrzeug verfrachtet. Wir arbeiteten ununterbrochen von 6 Uhr morgens bis 21 Uhr abends. Hin und wieder kam ein Soldat, um bei einem von uns seinen Instinkten nachzugeben. Selbst mitten in der Nacht wurden wir von Schreien geweckt, die von der Anwesenheit von Soldaten und dem Schicksal von Frauen zeugten. Als ich endlich das Dorf erreichte, wo ich mit meinem Mann der letzte war, erzählten mir die anderen Frauen, dass alle Männer im Alter zwischen 15 und 60 Jahren entführt worden seien, etwa 2.000 Männer, die wir nie gesehen, nichts gehört oder etwas erfahren hätten über ihr Schicksal“. Rita Miller aus Danzig hatte kein anderes Schicksal. Ihre Erfahrungen beschrieb sie wie folgt: „Mein Name ist Rita Miller und ich komme aus Danzig. Wir haben die russische Invasion in unserem Haus erlebt. Da war ich 17 Jahre alt. Mein Vater arbeitete in der Danziger Brauerei Richard Fischer und wurde nicht zur Wehrmacht eingezogen. Kurz bevor die Russen Danzig besetzten (März 1945), versuchten wir zusammen mit zwei deutschen Soldaten in einer Kutsche in Richtung Innenstadt zu fliehen. Aber die russischen Flugzeuge haben die Brücken gesprengt und wir saßen in der Falle. Mein Vater und mein 9-jähriger Bruder wurden verletzt und zurückgelassen. Meine Mutter und mein jüngerer Bruder – der damals fünf Jahre alt war – flüchteten in einen Luftschutzkeller im Zentrum von Danzig, wo sich viele verwundete Soldaten befanden. Meine Mutter wurde durch eine Kugel verletzt und konnte mehrere Tage lang kein Wort sagen. Es gab nichts zum Essen, nur jede Menge Zigaretten. Dort hat meine Mutter mit dem Rauchen angefangen, ich habe es nie herausgefunden. »Nach mehreren Luftangriffen griffen die Russen den Bunker an. Sie haben uns gewaltsam rausgeholt. Ich war erst 17 Jahre alt und hatte keine sexuelle Erfahrung. Ich wurde von meiner Mutter und meinem Bruder gepackt, während ein Russe eine Pistole auf meine Mutter richtete. Einer von ihnen brachte mich zur Polizeiwache und vergewaltigte mich. Am nächsten Morgen versammelten sie einige junge Frauen und sperrten sie in ein Haus. Ich wurde in ein Wehrmachtsgefängnis auf dem Gelände gebracht. Ich sah viele junge und alte Menschen auf der Straße hängen (…). Wer nicht marschieren konnte, wurde einfach erschossen. In Groundens wurde ich mit vier anderen Mädchen in einer Zelle eingesperrt. Einmal am Tag gaben sie uns Brot und Suppe. Auf dem Gefängnishof, wo wir täglich spazieren gehen durften, wachten russische Wärter über uns. Sie terrorisierten uns, indem sie uns sagten, sie würden uns nach Sibirien schicken.“ Vorrücken der Roten Armee und Kampf an der Oderfront Besuch von Hermann Gehring bei Skorzeni in Swedt Hermann Gehring besuchte Skorzeni in Swedt und berichtete: „Auf meinem Kommandoposten in Swedt traf ich plötzlich Feldmarschall Gehring. Seine Mitarbeiter riefen ihn oft an, um sich über die Lage zu informieren. Er kam als Nachbar. Sein berühmter Wohnsitz in Carinhall lag etwas weiter westlich. Der Marschall trug keine helle Uniform und keine Abzeichen auf seiner grauen Tunika. Er wollte an vorderster Front stehen, und meiner Meinung nach konnte nichts seine Meinung ändern. Ein General aus seinem Kreis flüsterte mir jedoch zu: ‚Es liegt in Ihrer Verantwortung!‘“ Sobald es dunkel wurde, befahl Skorzeni den Fahrzeugen, auf der Straße nach Niederkronig anzuhalten, und sie setzten ihren Weg zu Fuß fort. Dabei fielen sie manchmal auf den gefrorenen Boden, wenn eine feindliche Artilleriegranate in der Nähe einschlug. Gehring zeigte besonderes Interesse an den brennenden feindlichen Panzern und wollte unbedingt eine 88-mm-Flugabwehrkanone besichtigen, die als Panzerabwehrkanone eingesetzt wurde, um den Bedienern zu gratulieren. Neben Händeschütteln gab er ihnen Getränke, Zigaretten und Zigarren, von denen er stets reichlich vorrätig war. Auch an die Fallschirmjäger-Kommandostation verteilte er diese Gaben. Es war schon recht dunkel, als Gehring die große Oderbrücke besuchte. Er sagte zu Skorzeni: „Von hier aus sollten sie morgens nicht die Oder überqueren.“ Skorzeni antwortete: „Niemals, solange wir uns verteidigen können, Marschall!“ Der Fall von Posen Bericht von Wassili Grossmann aus Schwerin Der Kommandeur der Stadt kam und bat um Erlaubnis, einen gerade eingetroffenen Oberst des Generalstabs im Haus unterzubringen. „Der Oberst ist großartig! Ein wunderbares russisches Gesicht! Die ganze Nacht über hörten wir Geräusche aus seinem Zimmer. Am Morgen ging er, ohne uns zu grüßen. Als wir sein Zimmer betraten, war Chaos: Der Oberst hatte wie ein Räuber die Schränke geplündert.“ In der Stadt beging eine alte Frau Selbstmord, indem sie aus einem brennenden Gebäude sprang. Auf dem Boden eines Hauses lag ein alter Mann, der von Plünderern erschossen worden war. In einem verlassenen Hof fanden sie Käfige mit Kaninchen und Tauben, deren Türen sie öffneten, um die Tiere vor dem Feuer zu retten. Zwei Papageien fanden sie tot in einem Käfig. Schreckliche Zustände im Büro des Kommandanten Ein Intellektueller berichtete, dass seine Frau heute von zehn Soldaten der Roten Armee vergewaltigt worden sei. „Hier ist die Dame… Sie erzählte, wie sie eine Mutter vergewaltigten, die in der Scheune Wehen hatte. Ihre Verwandten betraten die Scheune und flehten die Vergewaltiger an, sie für eine Weile gehen zu lassen, weil das hungrige Baby weinte.“ Pommern brennt Im März 1945 schlugen sowjetische Truppen deutsche Widerstandsnester in Ost- und Westpreußen nieder und besetzten Pommern. Kohlberg fiel am 18. März, Danzig zwölf Tage später. Überall herrschte Verzweiflung. Hans Gliewe, ein Student aus Danzig, beschrieb die letzten dramatischen Stunden vor dem russischen Vormarsch: „Ich glaube, ich werde diesen Tag, den 9. März, in Danzig mein Leben lang nie vergessen… Wir hatten einen Ort gefunden, an dem wir bleiben konnten. Um sieben Uhr abends begannen die Sirenen zu heulen.“ Die Bombardierung begann bald darauf. „Der Boden bebte, und die Fenster begannen zu knacken. Wir eilten die Treppe hinunter und rannten zum nächsten Luftschutzkeller. Es war so voll, dass wir kaum hineinkamen. Mehrere hundert Flüchtlinge lebten dort mehrere Tage. Als wir schließlich aufgaben und nach draußen gingen, war der Himmel rot und über dem Haus standen schwarze Rauchsäulen. Dann sahen wir, dass auch unser Haus brannte. Wir hatten unsere Taschen drinnen gelassen…“ Am nächsten Morgen suchten sie nach einer neuen Unterkunft. Ein Bekannter nahm sie auf, und sie schliefen auf dem Boden. „Meine Mutter war fast den ganzen Tag unterwegs, um etwas Essbares zu suchen. In dieser Nacht kamen weitere Flüchtlinge und wollten hinein. Spät in der Nacht kam eine Frau mit einem Kind im Arm. Das Gesicht des Babys war blass, die Haut durchsichtig und faltig. Das rechte Bein war von oben abgetrennt und der Rumpf in blutige Lumpen gewickelt…“ Der Hafen Gotenhafen in Flammen Der Hauptschacht zur Festung war von sowjetischen Artillerieangriffen durchlöchert. Die meisten Gebäude lagen in Trümmern, und ein unerträglicher Geruch von Gasen und Treibstoffen lag in der Luft. Auf den Straßen lagen zurückgelassene Waffen und Leichen. Der Schriftsteller Guy Sazer, damals Soldat in der Division „Groß-Deutschland“, erinnert sich an die Hölle von Gotenhafen: „Wir halfen den Älteren, die angesichts des sowjetischen Vormarsches von den Jüngeren verlassen wurden. In der vom Krieg erhellten Nacht hatten wir das Gefühl, wieder unsere Pflicht erfüllt zu haben. Wir brachten die Alten zum Hafen, wo ein Schiff auf sie wartete. Leider rollten die Flugzeuge unaufhörlich. Hinter den Feuern, die in den Ruinen brannten, säten sie den Tod über unsere Selbstlosigkeit. Etwa fünfzehn Menschen wurden getötet, während wir versuchten, die Ältesten zu retten, aber sie konnten nicht folgen.“ Tragische Zerstörung Danzigs nach Kriegsende Obwohl die Sowjets wussten, dass die Stadt in polnische Hände fallen würde, zündeten sie am 26. Mai 1945 den alten Stadtkern an. Die prachtvollen gotischen Kirchen – darunter die St.-Bartholomäus-, St.-Katharina- und St.-Johannes-Kirche –, die bereits von Bombenangriffen beschädigt waren, wurden vollständig zerstört. Stalin hatte den Krieg gegen das Dritte Reich gewonnen, doch er wollte auch den Kampf gegen das „Böse“ der deutschen Vergangenheit beenden. Wie der Historiker Jörg Friedrich treffend feststellt: „Zu Beginn des Krieges kursierte, etwas unpassend, die Parole ‚Ich will nicht für Danzig sterben‘. Am Ende musste Danzig jedoch sterben.“ Den sowjetischen Angreifern gelang es, die Warenlager und die zahlreichen aneinandergereihten Adelshäuser zu erobern, die schließlich dem Erdboden gleichgemacht wurden. Einweisung Das Ergebnis war, dass das Verhalten vieler Männer der Roten Armee in den besetzten deutschen Gebieten die Grenzen der Barbarei überschritt. Diese Männer vergewaltigten wehrlose Frauen und töteten unbewaffnete, alte, verwundete und behinderte Zivilisten. Besonders bezeichnend ist, dass alle verwundeten deutschen Soldaten, die ins Allgemeine Krankenhaus Königsberg eingeliefert wurden, dort an Ort und Stelle erschossen wurden. Mehrere Tage lang gruben die Frauen der Stadt mit Hacken und Schaufeln Massengräber für Tausende Opfer. Es wird geschätzt, dass mehr als 2.000.000 deutsche Frauen von sowjetischen Soldaten vergewaltigt wurden, die in einem Ausmaß plünderten und mordeten, das nur durch die bittere Kälte des letzten Kriegswinters gebremst wurde. Als die Schlacht um Berlin endete, bei der 80.000 sowjetische Soldaten starben, ersetzte Stalin diese „wilden“ Truppen durch Einheiten aus dem europäischen Russland. Vladimir Gelfand, ein Jude aus der Zentralukraine, der als Leutnant in der Roten Armee diente, hielt in seinem Tagebuch alles fest, was er sah und erlebte. „Gefangene deutsche Katzenweibchen erklärten, dass sie sich für ihre toten Ehemänner rächen wollten. Wir müssen sie gnadenlos vernichten. Die Soldaten schlagen vor, sie durch die Genitalien auszurotten, aber ich würde sie einfach ausrotten“, notierte er charakteristisch. Doch die apokalyptischsten Beschreibungen von Gelfand beziehen sich auf die Zeit, in der sowjetische Truppen in Berlin stationiert waren. Als Gelfand eines Tages mit dem Fahrrad an der Spree entlang radelte, traf er auf eine Gruppe deutscher Frauen, die mit Koffern und Paketen beladen waren. In gebrochenem Deutsch fragte er sie, wohin sie gingen und warum sie ihre Häuser verließen. „Mit entsetztem Gesicht erzählten sie mir, was in der ersten Nacht nach dem Einmarsch der Roten Armee passiert war,“ schrieb der sowjetische Offizier in seinem Tagebuch. |
||
|
||
Mariela Stefanllari |